ولایت نامه

«ولایت» از مباحث مهم عرفان نظری است که پایه های استوار فلسفی نیز دارد؛ در حقیقت، ولایت مرتبه پایانی سیر عرفانی است و عارفان در رسالات و مکتوبات خویش با عبارت های گوناگون از آن یادکرده اند. علامه طباطبایی نیز به بزرگان عرفان الهی تاسی جسته و با تالیف رسالة الولایه، به شرح سیر معنوی و سلوک روحانی پرداخته و اثری شگرف و قابل تحسین به بار آورده است.
در این رساله، اصول و مبانی سلوک عرفانی بر نهج شیعی و مبتنی بر آموزه های قرآنی و معارف خاندان وحی استنباط و از دل پاک عارفی شیدا بر قلم او جاری گشته است تا حق جویان و طالبان معرفت در پناه او راه یابند و قدم در راه بگذارند؛ آن چنان که خود این راه را یافته و آن را پیموده است؛ این رساله به حقیقت نوعی سفرنامه است که نویسنده دل آگاه آن شرح سیر و سفر معنوی خود را باز می گوید.

کتاب ولایت نامه این یک سفرنامه است، سفرنامه‌ای که برای درک آن نیاز است مخاطب با فلسفه اسلامی آشنا باشد. در این سفرنامه، اصول و مبانی سلوک شرعی بر نهج شیعی و مبتنی بر آموزه‌های قرآنی و معارف خاندان وحی ارائه شده. در حقیقت، «ولایت‌نامه»، ترجمه «رساله‌الولایه» نوشته علامه سیدمحمدحسین طباطبایی است. ولایت نامه با ترجمه همایون همتی در انتشارات روایت فتح منتشر شده است. «ولایت‌نامه»، اصول فلسفی را مورد بررسی قرار می‌دهد.

در نخستین فصل این رساله با عنوان «در اینکه ظاهر دین را باطنی، و صورت حقه آن را حقایقی است»، درباره این که انسان دارای نظامی طبیعی و صفات و عوارضی است که ذات خود را به آن وسیله حفظ و نگهداری می‌کند، مطالبی ارائه شده است. همچنین علامه طباطبایی در این فصل به این نکته که حیات حقیقی و راستین، همان حیات آخرت است و دنیا تنها وسیله بازی و سرگرمی است از زبان قرآن اشاره می‌کند.

علامه طباطبایی در فصل دوم این کتاب هم به این نکته که نواقص و کمبودهایی که ویژه ماده و طبیعت است، در عوالم بالاتر وجود ندارد، می‌پردازد. این که انسان به دلیل اعتماد به دنیا و گرایش داشتن به آن در روح خود دارای تناقضات متعدد است، از دیگر مباحث این فصل است.

مطالعه این کتاب به پرسش‌های متعدد فلسفی پاسخ می‌دهد، پرسش‌هایی مانند این که آیا فقط پیامبران هستند که با ماورای این عالم اتصال و ارتباط دارند و از امور باطنی، باخبر هستند، یا این‌که هر انسانی می‌تواند به چنین مرتبه‌ای برسد؟ «ولایت‌نامه»، در پنج فصل تنظیم شده، اما آنچه در مطالعه آن نباید فراموش کرد این نکته است که آشنایی با فلسفه اسلامی، لازمه درک این کتاب است.