این کتاب مجموعه ای ارزشمند و پربار، برگرفته از سخنرانی ها و مصاحبه های حضرت استاد درباره روحانیت و حوزه می باشد.
این کتاب در هشت بخش به مباحث ذیل می پردازد: بخش اول درباره موضوع اسلام و روحانیت است که ابتدا در آن به برخی از ویژگی های اسلام و از آن جمله اصالت و صلاحیت کامل آن برای تأمین سعادت فردی و اجتماعی انسان اشاره می شود. سپس لزوم آموختن هرچه بیشتر حقایق اسلام مورد تأکید قرار می گیرد و آمادگی دنیا برای پذیرش اسلام گوشزد می شود. استاد در ادامه بر لزوم شناخت و معرفی صحیح اسلام برای جبران تقصیرها و قصورهای گذشته و پرهیز از کجروی هایی که احیاناً در معرفی اسلام صورت گرفته، تأکید می ورزند. در بخش دوم، فلسفه وجودی و جایگاه روحانیت به بحث گذاشته می شود. در این بحث، مسایلی از قبیل: فلسفه وجودی و ارزش روحانیت و نکاتی که به رشد و شکوفایی این ارزش کمک می کنند، جایگاه روحانیت پیش از انقلاب، حوزه و روحانیت پس از انقلاب، و ضرورت حفظ جایگاه روحانیت در میان مردم، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. بخش سوم درباره وظایف روحانیت سخن می گوید و بر وظایفی از قبیل شناخت اسلام، شناخت نیازهای جامعه، تبیین و پاسداری از اسلام، شرایط لازم برای روحانی، و تبلیغ دین تأکید می ورزد. در بخش چهارم پیشنهاداتی درباره حوزه مطرح می شود. ابتدا پیشنهادهای کلی در مورد وضعیت برنامه و دروس حوزه، وظایف نظام آموزشی حوزه، ضرورت توسعه کمی و کیفی حوزه برای پاسخ گویی به مسائل و شبهات بیان می شود. سپس حضرت استاد در زمینه رشته های تحصیلی فقه و اصول، فلسفه و تفسیر توصیه هایی می فرمایند. آن گاه برای رونق بخشیدن به بخش تحقیقات علمی در حوزه، شش پیشنهاد عرضه می شود، و در نهایت طرح جامع پیشنهادی معظم له برای اصلاح برنامه درسی حوزه در جهت کسب توانایی در پاسخ گویی به نیازهای دینی جامعه و ایفای رسالت نشر معارف اسلامی در سراسر جهان و نیز به منظور ایجاد تحولات کمی و کیفی در برنامه های درسی و تحقیقاتی حوزه، مطرح می گردد. بخش پنجم در موضوع حوزه و فرهنگ مباحثی درباره حوزه و انقلاب فرهنگی و وظیفه حوزه در قبال تهاجم فرهنگی مطرح می سازد. بخش ششم که با عنوان «حوزه و دانشگاه» است، بحث هایی درباره وحدت حوزه و دانشگاه و علل عدم تحقق کامل آن، و نیز درباره مقایسه حوزه و دانشگاه ارائه می کند. بخش هفتم از حوزه و کاستی ها و خطرها سخن می گوید، و بالاخره بخش هشتم کتاب به بیان توصیه های اخلاقی استاد در زمینه خودسازی و تزکیه و تهذیب نفس، اخلاص، ارتباط با خدا و توسل، زهد و ساده زیستی، استفاده از لحظات عمر و اهمیت دادن به تحصیل اختصاص یافته است.