جزء و کل

جزء و کل کتابی است که تاریخچه فیزیک جدید را از زبان یکی از بنیانگذاران آن حکایت می کند، و همچنین به رابطه فیزیک با مسائل فلسفی و تاریخی و اجتماعی می پردازند. ورنر هایزنبرگ (1911 تا 1976) نویسنده این کتاب، علاوه بر اینکه شایسته عنوان فیلسوف طبیعت است، هنرمند و هنرشناس هم هست. نویسنده چیره دستی است که این کتاب بهترین گواه توانایی او در نویسندگی است شاید به دلیل صداقت هایزنبرگ در بیان احوال خود وشاید هم به دلیل مهارت او در بیان اندیشه های پیچیده به زبان ساده است که کتاب جزء و کل از زمان انتشارش در 1969 تا سال 1984 به بیش از ده زبان ترجمه شده است.

موضوع این کتاب تحول فیزیک اتمی در پنجاه سال گذشته است به صورتی که نویسنده آن را تجربه کرده است. پایه علم بر آزمایش است و نتایج علمی از راه گفتگو میان دست اندرکاران علم، که درباره نحوه تعبیر آزمایشها با هم مشورت می کنند، به دست می آید. این گونه گفتگوها موضوع اصلی این کتاب است نویسنده از تذکر این گفت وشنودها هدفی بزرگتر را هم در نظر داشته است. فیزیک اتمی جدید پرتو تازه ای بر مسائل بنیادی فلسفی و اخلاقی و سیاسی تابانده است. شاید این امید بیجا نباشد که این کتاب بتواند جماعت بزرگی از مردم را به حلقه این بحثهای حساس و حیاتی وارد کند.