خوزستان و لرستان در عصر ناصری: به روایت فرمانهای ناصرالدین شاه، مکاتبات امیرکبیر و میرزا آقاخان نوری با احتشام الدوله

کتاب خوزستان و لرستان در عصر ناصری: به روایت فرمانهای ناصرالدین شاه، مکاتبات امیرکبیر و میرزا آقاخان نوری با احتشام الدوله، نوشته منوچهر احتشامی است و در انتشارات موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران منتشر شده است.

سرچشمه قسمت عمده ی حوادث تاریخی ایران را در دوره ی قاجاریه باید در ولایت عهدی "عباس میرزا نائب السلطنه" جستجو کرد. منشا و مبداء بسیاری از رویدادها و دگرگونیهای ایران در زمان قاجار وقایعی است که در حکومت این شاهزاده روی داده است.
زیرا در دوران حیات او بواسطه ظهور ناپلئون در فرانسه و الکساندر اول در روسیه واستعمار کامل هندوستان به دست انگلیس ، ایران در گردونه سیاست سهمگین جهانی افتاد و بار اداره ی این سیاست خطرناک از طرف فتحعلی شاه بر دوش این شاهزاده وطن خواه و شجاع گذاشته شد و دربار او در تبریز مرکز حل و عقد امور کشوری - لشگری گردید ، آنچه در تهران و در دربار فتحعلی شاه می گذشت تقریبا انجام یک سلسله تشریفات سیاسی بود.

در کتاب خوزستان و لرستان در عصر ناصری، برای آشنایی با زندگانی احتشام الدوله خانلر میرزا (هفدهین فرزند عباس میرزا) و حوادث بسیار مهم تاریخی این دوره که ذکر آن در بالا رفت، بطور مشخص و کاملا مستند به حکمرانی احتشام الدوله بر خوزستان ، لرستان و حومه های این مناطق اشاره دارد.
در واقع سراسر اثر حاضر به روایت (ارائه خام و دسته بندی شده ی) فرمان های ناصرالدین شاه، مکاتبات امیرکبیر، مکاتبات میرزاآقاخان نوری و مکاتبات جمعی دیگر از رجال عصر ناصری با احتشام الدوله خانلر میرزا می پردازد و از دریچه ی این مستندات ، مخاطب گرامی را با چرایی و چگونگی بخش مهمی از حوادث بنیادین عصرناصری آشنا میسازد .

مباحث زیر بخشی از اهم مطالب کتاب خوزستان و لرستان در عصر ناصری است:
وضعیت و مبنای انتخاب حکمران برای مناطق مختلف ایران توسط هیئت حاکهه/ روابط حکومت با عثمانی /جنگ ایران و انگلیس/ خانلر میرزا و سرکوب یاغیان بختیاری / نقش بسزای عباس میرزا و فرزندان وی در برقراری امنیت در داخل و رویارویی با بیگانگان ( انگلستان و عثمانی) / نقش مشاوره های امیر کبیر با خانلر میرزا و سایر شاهزاده ها و حکمرانان عصر ناصری / نحوه ی برخورد حکومت با مشکلات مردم عشایری، روستایی و شهری در دوره ی ناصرالدین شاه / ماموریت مشیرالدوله در کمیسیون سرحدی و ...