دو رساله و دو گزارش درباره تالش شمالی

این کتاب تلاش می کند اهمیت و جایگاه تالشان را که بدلیل کمبود منابع فارسی، ناشناخته مانده، معرفی کند. بویژه آنکه اطلاعات و مکتوبات درباره تالشان شمالی پس از عهدنامه ترکمنچای، بر محور تحقیقات هدفمند روس ها منتشر شده است.
تالشان مردمی ایرانی ساکن غرب دریاچه خزر هستند (از لنکران تا سفید رود)، دو سوم جمعیت یک و نیم میلیونی تالشان، در بخش شمالی (لنکران، آستارا، لریک، ماسالی، یاردیملی، جلیل آباد و ...) زندگی می کنند. و ما بقی در تالش جنوبی (هشتپر، اسالم، رضوانشهر، ماسال، شاندرمن، شفت، فومن و اطراف صومعه سرا) ساکن هستند.
روس ها با هدف مقابله با نفوذ فرهنگی ایران در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی، از پرداختن به تاریخ گذشته تالشان خودداری می کنند و به حذف و استحاله واقعیت های مرتبط با ایران می پردازند، این کتاب با استناد به منابع کتاب تذکره سعیدیه (در مجلس شورای اسلامی) و سایر منابع معتبر و مرتبط با موضوع، به معرفی دقیق همه ی شهرها و نقاط تالش شمالی اهتمام می ورزد. به محورها و موضوعات مهم زیر، در این اثر پرداخته شده است:
- تاریخ 180 ساله جدایی تالش شمالی از ایران( عهد نامه استعماری ترکمنچای) و تکلم اکثر روستاهای آن به زبان تالشی
- سوابق و تاریخچه تلاش ها و اقدامات برخی مسولین محلی و مرزی برای باز پس گیری این مناطق
- مشکلات مرزی بین ایران و روسیه
- عدم آگاهی مرزداران ایرانی از عهدنامه ی ترکمنچای و آثار آن بر تسلط تدریجی روس ها بر مناطق فراتر از عهدنامه با جابجایی ها و پیشبرد پست های دیدبانی ازقلل جبال تا کنار رودخانه ها و اشغال مناطق جدید تاکنون

مطالعه این دو رساله و دو گزارش برای آگاهی بیشتر پژوهشگران پیرامون شناخت بهتر سیاست های هدفمند و توسعه طلبانه روس ها وقصور و ضعف حکومت قاجار در قبال حفظ تمامیت ارضی ایران، توصیه می شود.