ایران در چهار کهکشان ارتباطی: سیر تحول تاریخ ارتباطات در ایران از آغاز تا امروز (دوره سه جلدی)

کتاب ایران در چهار کهکشان ارتباطی: سیر تحول تاریخ ارتباطات در ایران از آغاز تا امروز، نوشته مهدی محسنیان راد است و در انتشارات سروش به چاپ رسیده است.

مارشال مک لوهان، ارتباط شناس برجسته کانادایی سال ها قبل گفته بود که انسان ها درطول تاریخ سه کهکشان ارتباطی را طی کرده اند. نخست در کهکشان شفاهی بوده اند، سپس به کهکشان گوتنبرگ رفته اند و اکنون در کهکشان مارکنی قرار دارند و در نهایت به دهکده جهانی خواهند رفت.
اما نویسنده کتاب، قصه ایران را قصه دیگری می داند. طبق گفته او ایران بعد از کهکشان شفاهی به کهکشان دیگری رفت و سپس به کهکشان گوتنبرگ و مارکنی سفر کرد. هم چنین او جایی به اسم «بازار پیام» را سرمنزل نهایی ایران و جهان می داند. جایی که روزی در آنجا نویسندگان کتاب می توانند چهره مخاطبانشان را ببینند. اما زمان سفر به این دنیای رویایی شاید یک قرن دیگر باشد، شاید هیچ وقت.

کتاب ایران در چهار کهکشان ارتباطی: سیر تحول تاریخ ارتباطات در ایران از آغاز تا امروز، گویا حاصل تلاش هفت ساله ی مولف آن است، در سه جلد و با حدود دوهزار صفحه در نشر سروش منتشر شده است.
در انتهای جلد سوم کاب ایران در چهار کهکشان ارتباطی: سیر تحول تاریخ ارتباطات در ایران از آغاز تا امروز ، خلاصه ای از محتوای سه جلد، به زبان انگلیسی آمده است:
در فصل اول، بحث درباره نخستین کهکشان را با آثار بازمانده از دوردست های پیش از تاریخ آغاز کرده و از تصاویر عجیبی سخن گفته که انسان ساکن ایران، بر دیواره غارها و پهنه ی کوه ها از خود به جای گذاشته است.
روایت ایران از دومین کهکشان ارتباطی، طولانی ترین بخش کتاب است که حدود 41 درصد حجم کتاب را شامل و از پنج فصل تشکیل شده است. سبک نگارش کتاب از این به بعد تغییر کرده و زمینه تاریخی - اجتماعی و حاشیه فرهنگی حاکم بر هر مقطع از زمان به کارگیری ابزارها و شیوه های ارتباطی، مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال، در نخستین فصل کهکشان دوم، ابداع فن آوری انتقال پیام های نوری و همچنین ایجاد بیل بورد بسیار بزرگ سنگی که بیشتر شبیه روزنامه های امروزی است، محصول زمینه تاریخی – اجتماعی آن عصر معرفی شده است.