عصر زرین فرهنگ ایران

هدف عصر زرین فرهنگ ایران تالیف ریچارد نرای، که دنباله «میراث باستانی ایران» است، بازگفتن رویداد های فتوحات اعراب در ایران و آسیای میانه و سخن گفتن از نتایج این کشورگشایی ها نیست، بلکه بیان نظریات کلّی مردم سرزمین های گشوده شده، نسبت به جهانگیران عرب و آیین اسلام است.

عصر زرین فرهنگ ایران با سرگذشت اعراب و اسلام در شرق و علل برافتادن ساسانیان نیز سروکار دارد. ایرانیان بی گمان فرهنگ کهن خویش را نگاه داشتند، امّا اسلام را نیز پذیرفتند که برای آنان پدیده ای شد بس بیشتر از یک دین و بدان بسیاری از چیزها افزودند که تنها از روزگار کهن سرچشمه نمی گرفت.

موضوع شایان بررسی دیگر همانا پیدا آمدن زبان شعر نو فارسی است در ماوراءالنهر و نه در سرزمین فارس. ایرانیان شرقی ضرورت درآمیختن زبان فارسی و عربی را دریافتند و در نتیجه یک زبان فارسی نو اسلامی درآمیخته با عربی پدید آمد. هنرها و پیشه ها در دودمان های ایرانی را نیز در این کتاب می توان یافت.