قیاس ناپذیری پارادایم های علمی

تامس کوهن، مشهورترین و پرنفوذترین فیلسوف و مورخ علم معاصر است که نظریه پارادیمی وی تحولی جدید در علم شناسی فلسفی به وجود آورد. ویژگی عمده و مهم نظریه وی تاکیدی است که بر خصلت انقلابی تحولات علمی دارد، چندان که پارادایم های پیش و پس از انقلاب علمی را قیاس ناپذیر می داند. بنابراین نمیتوان از پیشرفت علمی به معنای انباشت معرفت علمی یا نزدیک شدن نظریه های علمی به واقعیت صحبت کرد. این نتایج مناقشه برانگیز درباره پیشرفت علم، معقول بودن و نقش منافع یا متعلقات اجتماعی در ارزیابی نظریه های علمی سبب شده تا قیاس ناپذیری پارادایم های علمی در مرکز توجه فیلسوفان علم قرار گیرد و بحث های فراوانی را برانگیزد.
در این اثر سعی شده که آراء کوهن درباره قیاس ناپذیری بازسازی شود و به شیوه او برای درک این مفهوم، جنبه ها و پیامدهای آن از شواهد تاریخ علم استفاده شده است. البته نقدهای وارد بر کوهن نیزهر جا که به نظر میرسیده به درک عمیق تر فلسفه وی کمک می کنند، بیان شده اند.