یادداشت های سیاسی ایران (1260 - 1344) - جلد نهم (1309 - 1313): بخش اول

کتاب حاضر ترجمه ی جلد نهم از مجموعه چهارده جلدی «یادداشت های سیاسی ایران» است که اسناد و مکاتبات سفارت انگلیس در تهران با وزارت خارجه ی این کشور را دربر می گیرد. جلد نهم دوره ی زمانی بین سال های 1931 تا 1934 یعنی حدود سال های 1310 تا 1313 را شامل می­ شود.
در این دوره زمانی چهار ساله شاهد علاقه مندی ایران به گسترش روابط با دیگر کشورهای همسایه هستیم. در همین دوره روابط دیپلماتیک ایران با افغانستان، عراق و ترکیه گسترش می یابد. سفر رضاشاه به ترکیه و آشنایی با مظاهر تجدد غربی در آن کشور یکی از نقاط عطف تاریخ ایران به شمار می آید. تأثیرپذیری او از آتاتورک و اندیشه های سکولاریستی و غرب گرایانه وی بر سیاست های رضاشاه در سال های بعد تأثیر شگرفی داشت. اما موضوعی که بیشترین حجم اسناد و مکاتبات این کتاب را به خود اختصاص داده روابط ایران با شرکت نفت ایران و انگلیس و گسترش اختلافات بین آنهاست. این اختلافات تا آنجا ادامه یافت که قرارداد قبلی لغو و قرارداد جدیدی با شرکت نفت ایران و انگلیس منعقد گردید.

افول قدرت سیاستمداری همچون تیمورتاش نیز در این دوره اتفاق می افتد. تیمورتاش که زمانی قدرتمندترین فرد ایران بعد از رضاشاه و به شدت مورد وثوق وی بود، از قدرت کنار گذاشته و پس از مدتی کشته شد. در این جلد اسناد بسیاری به شخصیت و فعالیت های سیاسی وی اختصاص یافته است. مسلماً اسناد دیگری در این دوره وجود داشته که به دلایلی منتشر نشده است اما همین مقدار می تواند ما را با روایتی متفاوت از تاریخ ایران در این دوره آشنا سازد.