مبانی استنباط احکام در حقوق اسلامی و حقوق موضوعه - جلد دوم: منابع غیر لفظی

کتاب حاضر، تبیین کنندة روش شناسی تحقیق در کلام و ارشادات الهی و آخرین پیامبر(ص) و جانشینان گرانقدر اوست. این کتاب با هدف توسعه مطالعات فقهی، به بررسی احکام عقلی، اجماعی اختصاص دارد. دستاورد کتاب حاضر، علاوه بر اینکه در پاره ای موارد ادبیات جدیدی ارائه می کند و اصطلاحات جدیدی برای میازهای جدید وضع می نماید و نیز برای اولین بار به منظور روشمند نمودن عملیات جمع مواد قانونی و خارج نمودن آن از سلیقه های فردی، مباحث جمع مواد قانونی را عرضه می دارد و همچنین در کنار تبیین «قواعد منطقی» به طرح «قواعد فرامنطقی» برای ورود به سطح جدیدی از اندیشة حقوقی اقدام می کند، دو رویکرد جدید را تقدیم می دارد که استفاده صحیح از این دو نگرش، تحولی بنیادین را در تفکر فقهی ـ حقوقی به بار خواهد آورد:

الف. رویکرد سیستمی: که نتیجه آن توجه به تحقق اهداف قانونگذار (خروجی سیستم) و لزوم نظارت مداوم بر دستاوردهای نظام حقوقی از طریق طراحی یک «سیستم بازخوراند» و نیز طراحی یک «سیستم خودکنترلی و خودتنظیمی» و چهار مرحله ای شدن فرآیند استنباط می باشد.

ب. «رویکرد حق و تکلیف» که گامی اساسی برای درک و شناخت اهداف قانونگذار در استفاده از رویکرد سیستمی است. بر اساس این رویکرد، طرف روی سکه قوانین را، جعل حقوق تشکیل می دهد و لذا تکلیف به مثابه تضمینی برای استفاده و انتفاع صحیح از حقوق، وضع می گردد.

کتاب فوق در سه جلد تنظیم شده است که در جلد دوم مباحث احکام عقلیه و حقوق طبیعی. در این جلد پس از تبیین ادله غیرلفظی، یعنی احکام عقلی و اجمالی متدولوژی استفاده از آنها را مورد بحث قرار گرفته است.