بیداری اسلامی «در نظر و عمل»

انقلاب های اجتماعی و تحولات سیاسی خاورمیانه از ژانویه 2011 آغاز شد. مراکز مطالعات بین المللی تحولات جاری در کشورهای عربی را بهار عربی یا سونامی عربی یا پروسترویکای عربی توصیف کرده و آن را تحولات جدی و مهم می دانند در حالی که به باور جمهوری اسلامی ایران این پدیده یا دومینوی سقوط که در منطقه شاهد آن هستیم در زمره تحولات بنیادین در جهان اسلام و در امتداد موج بیداری اسلامی تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران می ­باشد. این امر که در حوزه جغرافیایی خلیج فارس، خاورمیانه عربی و شمال افریقا اتفاق افتاده شامل اعتراضات سیاسی می­ شود که از تونس آغاز گردید، و به گونه ای تدریجی به مصر، لیبی، عربستان، یمن، بحرین و سوریه سرایت کرد. درباره ماهیت و رویکرد مطالعه این جنبش ­ها اختلاف نظر وجود دارد. برخی بر این اعتقادند که محور اصلی چنین تحولاتی در بیداری اسلامی و موج های تاثیرگذار انقلاب اسلامی در خاورمیانه می باشد. رویکرد دوم، بر نشانه های دموکراسی­ خواهی و آزادی سیاسی تاکید دارد. رویکرد سوم، بر عامل اقتصاد و فساد در این کشورها تمرکز می کند. و درنهایت رویکرد دیگری به نقش نیروهای تاثیرگذار بین المللی و کشورهای مداخله گر در این زمینه تأکید می ­کنند. هریک از این نظرات بر اساس نشانه های مختلفی مورد توجه قرار می گیرند.

کتاب حاضر از سه بخش کلی: ابعاد نظری، ابعاد عملی و مطالعات موردی تشکیل شده است.
در بخش اول، این پنج مقاله وجود دارند: «جامعه شناسی سیاسی بیداری اسلامی در خاورمیانه (دکتر اصغر افتخاری)»، «بیداری اسلامی: طراحی یک چارچوب نظری (روح الأمین سعیدی)»، «بیداری اسلامی: تحلیل موج نوین بیداری در اندیشه آیت الله خامنه ای (مصطفی غفاری)»، «بیداری اسلامی: گذر از محرومیت و بازگشت به خویشتن (عبدالمطلب عبدالله و مصطفی اسماعیلی)» و «بیداری اسلامی؛ تحلیل تحول فقه سیاسی اهل سنت».
در بخش دوم سه مقاله: «بیداری اسلامی یا انقلاب های عربی؟ رویکردی اجتماعی (دکتر ابوذر گوهری مقدم)»، «بیداری اسلامی یا بهار عربی؟ رویکردی سیاسی (مهدی ذوالفقاری)» و «بیداری اسلامی یا جنبش های اجتماعی؟ رویکردی آینده شناسانه (حمزه نجاتی آرانی)» نگاشته شده و در بخش آخر دو مقاله: «بیداری اسلامی و مقاومت اسلامی در اراضی اشغالی، سال 1948 (کسری صادقی زاده)» و «بیداری اسلامی و جنبش اسلامی در خاورمیانه (مجید بذرافکن و مهدی جاودانی مقدم)» وجود دارند.