صراط اندیشه و عمل: هدایت علمی و پرورشی طلاب و دانش پژوهان

صراط اندیشه و عمل منظومه ای از سبک زندگی طلبگی ارائه می کند. نویسنده این اثر معتقد است شناخت مسیر و مقصد طلبگی امری ضروری است و اگر طلاب و دانشپژوهان دینی از آغاز طلبگی، شناخت کافی از راه و مقصد خویش داشته باشند، با نشاط در تحصیل گام بر می دارند و با امید به آینده رسالت خود را در مقاطع مختلف ایفا میکنند. با توجه به اهمیت جایگاه طلبگی و خطرهایی که طلبه را تهدید میکند، بیش از هر چیز وجود مرجعی راهنما یا شناسنامهای برای شناساندن گذشته، مسیر و آینده حوزه علمیه اهمیت پیدا میکند تا براساس نیازها و ضرورتهای طلبه هدایتی جامع در تهذیب، تحصیل، تدریس، تحقیق و تبلیغ ارائه کند.
آیت الله علیدوست استاد برجسته حوزه علمیه در بخشی از پیشگفتار، به نکاتی در مورد این تحقیق اشاره می کند که در زیر آمده است:
1.این کتاب پاسخ به مجموعهای از پرسشهاست که طلاب محترم سال اول تا درس خارج در مدارس و مراکز مختلف حوزههای علمیه مطرح کرده اند. با توجه به اشتراکات آموزشی بین حوزه و دانشگاه برخی از مطالب این کتاب نظیر شیوه مطالعه، مباحثه، تدریس و تحقیق برای دانشپژوهان غیرحوزوی نیز قابل استفاده است.
2. سعی شده است پاسخها در قالب مطالب ساده و بدون تکلف بیان شود تا برای طلاب مختلف در همه سطوح قابل استفاده باشد.
3. ممکن است در مطالعه این کتاب به برخی مطالب تکراری برخورد کنید. علت این تکرارها این است که بعضی مطالب چند وجهی بوده و قابلیت طرح از دو یا چند نگاه را داشتهاند؛ از این رو بدیهی است تبیین درست مطلب مستلزم تکرار آن از نگاههای متفاوت بوده است.
4. تلاش شده است به سؤال های طلاب با فرضهای گوناگون و گزینههای مختلف پاسخ داده شود. بر این اساس به برخی سؤالها پاسخ مطلق داده نشده است؛ به عبارت دیگر تلاش بر آن بوده است بر اساس شرایط و مقتضیات، به سؤالها پاسخ داده شود؛ به همین دلیل در برخی موارد از پاسخ گویی مطلق چشم پوشی شده و جواب صحیح به اقتضای شرایط به تشخیص مخاطب واگذار شده است.
برای مثال در پاسخ به این سؤال که آیا کنار تحصیل فقه و اصول گرایش به رشتههای تخصصی لازم است یا نه؟ پاسخ مطلق در قالب نفی یا اثبات داده نشده است، بلکه جواب به وضعیت و شرایط موکول شده است. همچنین این شیوه و رویکرد در موضوعات دیگری نظیر تعدد دروس، صلاح یا لازم بودن جهش و عدم آن نیز به کار رفته است.
5. طرح کتاب، متناسب و ناظر به روال معمول است و در مواردی استثناهایی قائل شده است چون برای طلاب خارجی باید برنامه دیگری در نظر گرفت، هر چند عموم دستورالعمل های این کتاب برای آن گروهها نیز لازم و مفید است.
6. مطالب این کتاب در دو قالب بیان شده است: اغلب در قالب پرسش و پاسخ و گاهی با بیان ابتدایی.
دلیل نخست آن دغدغهای بوده است که برای حفظ پرسشهای طلاب داشتهایم و کوشیدهایم پرسشها از شکل اصلی خود خارج شود و دلیل دیگر اهمیت برخی پرسش ها و نزدیک بودن جواب آنها به هم بوده است.