جرم سیاسی

اندیشۀ تفکیک جرایم سیاسی از جرایم عمومی از همان آغاز پیدایش حقوق کیفری وجود داشته، در حال حاضر نیز ادامه دارد، اما آنچه که طی قرون گذشته تاکنون دستخوش تغییر و تحول قرار گرفته، نحوۀ برخورد با این دسته از مجرمین بوده است. در گذشته های دور تفکر برخورد شدید با مخالفان حکومت و حاکمان وجود داشته، آن ها را دشمن اجتماع و مردم به حساب می آورده اند. از اوایل قرن نوزدهم اندیشۀ برخورد ارفاق آمیز نسبت به مجرمین سیاسی قوت گرفت و کشورهای مختلف به سوی رژیم ارفاقی حرکت کردند.

کتاب جرم سیاسی دارای دو بخش است.

در بخش اول ابتدا واژه های مرتبط با موضوع بحث از قبیل جرم، سیاست، انگیزۀ سیاسی، قدرت سیاسی و ... و تاریخچۀ جرم سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه، بررسی ماهوی جرم سیاسی در حقوق - موضوع در حقوق فرانسه و برخی از کشورهای عربی - آورده شده است که در کشورهایی که در قوانین خود به صورت کامل تر به موضوع جرم سیاسی پرداخته اند، دیده می شود.

بعد از آشنایی با جرم سیاسی در حقوق موضوعه، جرم بغی در فقه اسلام با مطالعۀ تطبیقی فقه اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته که به عقیدۀ برخی از حقوق دانان اسلامی، همان جرم سیاسی حقوق موضوعه است و به عقیدۀ برخی این گونه نیست، و تنها موضوعی است که در فقه اسلامی مرتبط با خصوصیات جرم سیاسی است. در ادامه در مبحث جداگانه ای وجوه اشتراک و افتراق بغی در فقه اسلام و جرم سیاسی در حقوق موضوعه بیان شده است.

در بخش دوم، آثار، آیین دادرسی و مجازات جرم سیاسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. موضوعات بحث دوم عبارتند از آثار جرم سیاسی در مراحل قبل از محاکمه، زمان رسیدگی در دادگاه، امتیازات مجرمین سیاسی بعد از محکومیت به مجازات؛ بررسی مبانی عدم استرداد مجرمین سیاسی با مطالعۀ تطبیقی در قانون فرانسه، قوانین برخی از کشورهای عربی و مجازات های پیشنهادی برای مجرمین سیاسی ارائه شده است.