حکمت سیاسی متعالیه

هر علمی بر مجموعه ای از مبادی و مبانی استوار است که پرداختن به آنها مقدمه ورود به علم و نظریه پردازی در مسائل آن و داوری درباره گزاره های آن است. حکمت سیاسی متعالیه نیز به مباحثی چون مفاهیم و مقولات پایه سیاسی، ارزش زندگی در جامعه سیاسی، مشروعیت حکومت، ارزش های پایه سیاسی و مانند آنها، براساس دستاوردهای حکمت نظری متعالیه در مباحث هستی شناسی، معرفت شناسی، الهیات و انسان شناسی می پردازد. در حقیقت، حکمت سیاسی متعالیه، مکتبی نوظهور در میان مکاتب فلسفه سیاست است که می توان آن را از اساس دارای ماهیتی متفاوت با نوع مکاتب غربی دانست.
حکمت سیاست در گذشته موضوع و مسائلی داشت که اکنون لازم نیست به همان موضوع و مسائل مقید بماند. تقسیمات علوم با توجه به نیازهای امروز جامعه بشری، اکنون به گونه دیگری باسد باشد؛ البته نه به معنای پذیرش الزامات تحمیلی مدرنیته. حکمت متعالیه در وضع موجود خود، بیشتر به بررسی حقایق متمرکز شده و بسط زیادی یافته است؛ به ویژه در دو حوزه الهیات(اعم) و الهیات(اخص) سخن بسیار برای گفتن دارد و بر بنیادهای استواری بنا شده است. اما صدرالمتألهین و صدرائیان هیچ کدام برای توسعه حکمت عملی متعالیه کاری بسزا انجام ندادند. ملاصدرا تلاش چندانی برای تأسیس حکمت عملی انجام نمی دهد و در زمینه حکمت سیاسی نیز جز چند صفحه ای چیزی نمی نگارد که آن مقدار نیز به صورت مستدل و برهانی نیست؛ علاوه بر اینکه حکمت سیاسی به معنای فلسفه مضاف در آن زمان شناخته شده نبود.
بنابراین، برای ورود حکمت متعالیه به وادی حیات این جهانی بشر، توسعه در حکمت متعالیه لازم است؛ البته با حفظ مبانی این حکمت. همچنین، حکمت متعالیه اصولی اساسی دارد که، چه حق باشند و چه باطل، رفض آنها خروج از حکمت متعالیه است. اما ملاصدرا، آرای جزئی و حتی کلی دیگری نیز دارد که تخلف از آنها، خروج از حکمت متعالیه نیست. چنین پژوهش هایی تنها به آرایی از حکمت متعالیه متعهدند که ذاتی این مکتب اند. بر این اساس، رویکرد نوصدرائیان به حکمت سیاسی متعالیه باید رویکرد تأسیس باشد، نه تفسیر. حکمت متعالیه در حوزه اعتباریات توسعه ای نداشته است. علت آن هرچه باشد، امروزه ضرورت تدوین مبانی فلسفی برای فقه سیاسی و کلام سیاسی و نیز تدوین فلسفه سیاست موافق با آموزه های اسلامی ما را به بسط حکمت عملی متعالیه ناگزیر می کند.
مراد از حکمت سیاسی، علمی در عرض فقه سیاسی نیست که به حکم عمل سیاسی از نظر حقانی بودن یا شرعانی بودن آن بپردازد. همچنین، در عرض فن سیاست و مدیریت سیاسی نیز نیست که به تحلیل و بررسی شیوه تصمیم گیری درست در موقعیت های سیاسی بپردازد. در عرض جامعه شناسی سیاسی نیز نیست که جامعه سیاسی و روابط میان پدیده های سیاسی را مطالعه کند. هرکدام از این شاخه های دانش سیاسی، امروزه از نظر موضوع، مسائل، غایت و روش، علمی جدا از فلسفه به شمار آمده و مسائل یاد شده را بررسی می کنند.
کتاب حکمت سیاسی متعالیه اثر ابوالحسن حسنی در پنج بخش سامان یافته است:
بخش اول: درآمد سخن
بخش دوم: کلیات
بخش سوم: روش شناسی حکمت سیاسی متعالیه
بخش چهارم: مبانی حکمت سیاسی متعالیه
بخش پنجم: مسائل حکمت سیاسی متعالیه