فقه و کلام

تعامل فقه و کلام با یک دیگر به عنوان دو دانش، از سلسله مباحثی است که در جغرافیای فلسفة فقه جایگاهی ویژه دارد. امروزه فقه به دلیل حضور فراگیر و احراز نقش محوری در عرصه های اجتماعی، به ویژه قانون گذاری، از اهمیت بسزای برخوردار است. از این رو، ضرورت سخن گفتن از تعامل دانش فقه و کلام که بنیادهای کلامی فقه نظر دارد و دانش فقه را در برآوردن نیازهای اجتماعی توانا می سازد، مبرهن می شود. نگارنده در کتاب حاضر، در صدد تبیین چگونگی ارتباط بین دانش فقه کلام از دو منظر بیرونی و درونی است. وی تلاش می کند تا با استفاده از روش توصیف، تبیین و نقد، رابطه دو سویه بین دو دانش مذکور را به اثبات برساند.

کتاب فقه و کلام شامل سه بخش و یک خاتمه است.
در بخش اول به کلیات موضوع پرداخته شده و در برگیرنده تبیین مفهومی واژگان اصلی پژوهش و جایگاه دانش کلام و فقه است.
در بخش دوم به رابطه فقه و کلام از منظر مبادی پرداخته شده است و مسائلی از قبیل قلمرو، غایات، روش و منابع دو دانش را مورد تحلیل قرار می دهد.
در بخش سوم، رابطه فقه و کلام از منظر مسایل مورد توجه قرار می گیرد. در فصل اول و دوم، تبیین قواعد علم و قواعد کلامی و پاره­ای از قواعد کلامی را از جهت صحیح بودن مبنای آن مورد تحلیل قرار داده و در فصل پایانی، برخی از نتایج و کارکردهای قواعد کلامی در فقه ذکر می شود.
در خاتمه پژوهش، استنتاج رساله مکتوب شده و پس از آن نیز کتابنامه ذکر شده است.

این تحقیق به روش کتابخانه­ ای انجام گرفته است و در برگیرنده توصیف، تبیین و نقد است، یعنی در مرحله اول به گزارش، توصیف و تبیین حاصل از اطلاعات می پردازد و در مرحله بعد به ارزیابی و نقد می نشیند.
در بررسی تعاریف و نظریات تا حد مقدور، از منابع اصیل استفاده شده است و در نگارش این کتاب افزون بر منابع موجود در کتابخانه­ ها و پژوهشگاه­ ها، از منابع الکترونیکی همانند سایت­ ها و نرم­ افزارها نیز استفاده شده است.