تاکتیک های جنگی دفاع از مرزهای اسلامی در دعای اهل الثغور امام سجاد علیه السلام

بررسی اندیشه ‏های سیاسی معصومین(ع) از اهمیت بسیاری برخوردار است، اما به نظر می‏ رسد که این اهمیت در مورد اندیشه ‏های امام زین ‏العابدین(ع) بیشتر از دیگران است و از دلایل آن، تصورات غلطی است که از امام چهارم(ع) در ذهن برخی مردم وجود دارد. اگر به سیره آن حضرت و به ویژه دعاهای صحیفه سجادیه نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که امام(ع) در لابه‏لای این دعاها، چه سیاست‏ های مهمی را گنجانده ‏اند. یکی از دعاهای امام سجاد(ع) در صحیفه، دعا برای مرزداران است؛ این دعا شامل سیاست‏ ها و تاکتیک ‏های جنگی می‏ شود که امام برای مبارزه با حکومت جائر وقت به کار برده ‏اند.

علامه جعفر مرتضی در کتاب «سیاسة الحرب فی دعاء أهل الثغور» با تشریح ابعاد مختلف دعای امام سجاد(ع) درباره مرزداران، به نکات مهمی در لزوم به کارگیری همه راه‏ ها و وسایل مشروع برای دفاع از سرزمین ‏های اسلامی می ‏پردازد و یادآور می ‏شود که این دعا، مجموعه ‏ای بسیار مهم و گرانقدر برای جهان تشیع در تبیین مفهوم جهاد و دفاع است.

نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب می نویسد: «اینجانب در پی درخواستی که دوست عزیزی از من داشتند، وعده دادم تا برخی از آنچه را که مربوط به امام سجاد ـ سلام و صلوات خداوند بر ایشان و خاندان پاکش باد ـ است، بنویسم. پس، گزیده‏ای از سیاست جنگ و نبرد در دعای امام سجاد(ع) برای مرزداران را، برگزیده و ترجیح دادم که تا حد امکان خلاصه باشد... آنچه که بنده در این کتاب گنجانده ‏ام، بر روی نکات زیر تأکید دارد: دعای امام سجاد (ع) و درخواست کمک و یاری ایشان از خداوند به منظور محقق ساختن این امور، نوعی تلاش و کوشش در جهت محقق شدن آن‏هاست و اگر این‏ها عملاً و به راحتی تحقق پذیر بود، دیگر این استمداد از خداوند معنایی نداشت. بنابراین تلاش و کوشش برای محقق شدن چنین امری با امکانات مادی موجود، توجیه پذیر است. وظیفه ما در این زمینه، تأکید داشتن بر لزوم تلاش برای دستیابی به تمامی آن‏هاست و اینکه آن را جزیی از سیاست جنگ، امور مهم، اهداف یا روش‏های شرعی به حساب آوریم که هیچ چاره‏ای جز وضع مکانیزم‏های عملیاتی و اجرایی برای آن‏ها نیست.»

علامه جعفر مرتضی در ادامه می نویسد: «این کتاب همچون دعا (دعای صحیفه سجادیه در مورد مرزداران)، دارای چهارده فصل است که هر فصل آن، مسائل اساسی و مهم جنگ و نبرد را بررسی می‏کند با این تفاوت که برخی امور مهم و حساس دیگری نیز همچون تبلیغات جنگی، آمادگی روحی و غیره وجود دارد که در چندین فصل به آن‏ها اشاره شده است.»