مجموعه مقالات برگزیده همایش اندیشه های اخلاقی - عرفانی امام خمینی (س) خرداد 86

معرفی کتاب

معاونت پژوهشی "مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی جامعه المصطفی العالمیه" با همکاری مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) دفتر قم،در خرداد ماه 86 اقدام به برگزاری همایشی با عنوان «بررسی اندیشه های اخلاقی-عرفانی حضرت امام خمینی(س)» نمود که پژوهشگران بسیاری در آن همایش شرکت جستند. مقالات برگزیده این همایش در مجموعه ای تحت همین عنوان جهت استفاده علاقمندان به مباحث اخلاقی-عرفانی منتشر شد.

اولین مقاله مندرج در این مجموعه با نام «تهذیب و تزکیه نفس در اندیشه های اخلاقی امام خمینی(ره)» به قلم" محمد عیسی رحیمی" نگارش یافته است. وی در این نوشته به مسأله اساسی و مهم تهذیب نفس، از دیدگاه امام پرداخته و با ارائه تعریفی از روح، قلب، نفس، تزکیه و تهذیب کوشیده جایگاه تذکیه و تهذیب را در آیات، روایات و ضرورت آن را همراه با مراحل، موانع و روش های تزکیه و تهذیب از منظر امام خمینی(س) بررسی کند.

مقاله دوم، اثر پژوهشی "مرضیه کریمی" با عنوان «ویژگی های اخلاقی امام خمینی(ره)» است. او در این پژوهش به مفهوم انسان کامل از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه پرداخته و امام خمینی(س) را به عنوان نمونه ای از انسان کامل معرفی کرده است و در ادامه 24 شاخصه علوی در شخصیت اخلاقی امام خمینی را تبیین کرده است.

«بررسی رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه امام محمد غزالی و امام خمینی(ره)» عنوان مقاله سوم کتاب است که "محمدعارف فصیحی دولتشاهی" نگارش آن را بر عهده داشته است. در بررسی وی این نتیجه حاصل شده که سیاست به مفهوم اصطلاحی آن، با اخلاق به مفهوم ملکات نفسانی، در اندیشه دو شخصیت مورد پژوهش، پیوند وثیقی دارد. این پژوهش با بهره گیری از تحلیل محتوا، یعنی از طریق کند و کاو در آرا و اندیشه های اخلاقی-سیاسی امام محمد غزالی و امام خمینی به جست و جوی پاسخ برآمده است. زاویه های دیدی که نگارنده در مورد بررسی رابطه اخلاق و سیاست در نگرش غزالی و امام خمینی مورد توجه قرار داده عبارت از: چارچوب مفهومی، چارچوب تاریخی، هستی شناسی غزالی و امام خمینی، انسان شناختی و اسلام شناختی و همچنین رویکرد اخلاقی-سیاسی غزالی و امام خمینی و در نهایت عدالت به مثابه فضیلت سیاسی در اندیشه امام محمدغزالی و امام خمینی است.

مقاله دیگر این مجموعه «انسان کامل از دیدگاه امام خمینی(ره)» است. سیدعلی صمیمی نویسنده مقاله، مطلب خود را در سه فصل انسان کامل در زبان عرفا، ضرورت و جایگاه انسان کامل در نظام آفرینش و مقام سیر و سلوک و مصادیق انسان کامل تدوین کرده است.
"نادر سها"،" اخلاق کارگزاران در نظام اسلامی از دیدگاه امام خمینی(س)" را در مقاله ای با همین عنوان مورد بررسی قرار داده است. وی در ابتدا مفاهیم اخلاق، کارگزاران، نظام و نظام اسلامی را تعریف کرده و پس از آن به مبانی اخلاق کارگزاران در نظام اسلامی پرداخته است. سپس مهم ترین اصول اخلاقی لازم برای کارگزاران با استفاده از سخنان امام خمینی را مطرح کرده است.

"سید رشید صمیمی" پژوهشگر دیگری است که اثر او با عنوان «اخلاق کارگزاران و آسیب شناسی نظام اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره)» در این مجموعه قرار گرفته است. وی در مقاله خود اخلاق کارگزاران را در پنج حوزه معنوی، قانون مداری، اقتصادی، مدیریت و حوزه سیاسی بررسی کرده است. در قسمت بعد آسیب شناسی نظام اسلامی از دیدگاه امام را به دو گونه عوامل بیرونی و عوامل درونی تقسیم کرده است و در هر مورد، آسیب ها با استناد به کلام امام بر اساس مجموعه ارزشمند صحیفه امام، تجزیه و تحلیل شده است.

«اخلاق و جوانان از منظر امام خمینی(ره)» عنوان مقاله "طاهره نجفی" است. این مقاله در چهار موضوع فشرده و بسیار مختصر ارائه گردیده است. بخش اول اهمیت دوران جوانی را از دیدگاه قرآن مورد بحث قرار داده است و سپس به شرح و توصیف نگاه آسمانی امام درباره جوانان پرداخته است. بخش دوم به توصیف قرآن درباره جوانان اشاره دارد و این که از منظر امام یک جوان چه وظایفی درباره قرآن باید داشته باشد. بخش سوم به شرح ارتباط جوانان با روحانیت و بالعکس از منظر امام پرداخته است و بخش چهارم به موضوع جوان و دشمن شناسی اختصاص دارد.

«خانواده در اندیشه و سیره امام خمینی(ره)» از "محمد جمعه شیخ زاده" مقاله دیگری از این مجموعه است. این مقاله اندیشه سیاسی و سیره خانوادگی امام خمینی(س) را به بحث نهاده و تلاش دارد که این الگوی عملی را برای خانواده های مسلمان معرفی کند و به سؤالات مطرح شده در این زمینه پاسخ گوید.

آخرین مطلب از این مجموعه نیز به اثر "نبیل الیعقوبی" پژوهشگر عرب زبان اختصاص دارد که با عنوان «تزکیه النفس فی فکر الامام خمینی(ره)» به رشته تحریر در آمده است.