داستان هایی برای کندو کاو فلسفی (دوره دو جلدی)

معرفی کتاب

جلد اول این مجموعه شامل ده داستان ویژة مقطع ابتدایی است. برخی از این داستان ها ترجمه و برخی بازنویسی شده اند. برخی دیگر نیز با الهام از داستان های خارجی که در این زمینه نوشته شده اند یا داستان های کهنی که محتوای فلسفی داشته اند تالیف یا اقتباس شده اند. داستان اول از این مجموعه اقتباس از داستان «ارتباط» نوشتة کاترین مک کال است و این داستان همین مفهوم را به همراه مفهوم وجوه مشترک اشیا مورد بحث قرار می دهد.

داستان دوم با عنوان «جک حرف گوش کن» ترجمة یکی از داستان های جکی اسکات با عنوان «جک تنبل» از کتاب داستان های فکری است. در این داستان مفاهیمی چون فکرکردن، فکر دربارة داستان ها، تفکر دربارة تنبلی و بی فکری مورد توجه قرار گرفته اند.

در داستان «خشم»، سومین داستان این مجموعه، که ترجمة یکی از افسانه های ولز است به مفاهیمی چون وفاداری، پلیدی، پشیمانی، خشم، پیش داوری و پرخاشگری پرداخته شده است.

در داستان چهارم با عنوان «درخت بخشنده» که داستان مشهوری از شل سیلور استاین است مفاهیمی چون بخشش، انسان دوستی، ماهیت دوست داشتن، حس دوست داشتن و شادمانی به بحث گذاشته شده است.

پنجمین داستان این مجموعه با عنوان «سارا و مینا» اقتباسی از داستان لیندا و کلارا از ران رید است (نمونة دیگری هم از این داستان در مجموعه داستان های فلسفه برای کودکان ویژة مقطع راهنمایی آمده است. این داستان در این مجموعه به نحوی مناسب دورة سنی ابتدایی و با درنظرگرفتن مسائل حائز اهمیت این دورة سنی بازنویسی شده است. موضوعاتی هم چون مزیت قدبلندی یا قدکوتاهی و ناراحتی و گریه از مفاهیم این داستان در این مجموعه است.

ششمین داستان این مجموعه با عنوان «سه آرزو» ترجمه و بازنویسی داستانی با همین عنوان از جکی اسکات است. این داستان کودکان را به تفکر دربارة آرزوکردن و فعالیت های جانبی دربارة همین موضوع فرامی خواند.

در داستان هفتم این مجموعه با عنوان «شانس» که اقتباسی از داستان های کهن ادبیات فارسی است همین مفهوم در کنار مفاهیمی چون خرافات، گفت وگو و اختلاف سلیقه از مفاهیم محوری این داستان هستند.

در داستان هشتم این مجموعه که ترجمه ای است از داستان های جکی اسکات با عنوان «شرکت حمل و نقل» تمرین هایی برای ارزشیابی توانایی کودکان در تشخیص اشیای مشابه از یکدیگر، برقراری ارتباط و ایجاد تفاوت و تضاد بین امور مختلف در نظر گرفته شده است.

در داستان نهم این مجموعه با عنوان «لانهٔ پرنده» که اقتباسی از داستان «لانهٔ پرنده» از هسینگ هانگ است موضوعاتی هم چون شباهت امور، اهمیت دادن به زیبایی ظاهر، دست انداختن و تمسخر دیگران، رعایت احساسات دیگران، مقایسه و اختلاف نظر از موضوعات مورد بحث در این داستان هستند.

در داستان دهم و آخرین داستان این مجموعه، که اقتباسی است از داستانی مشهور نوشتة هانس کریستین اندرسون با عنوان «لباس نو امپراتور»، مفاهیمی چون راست گویی، ممانعت، لیاقت، فریب کاری، ترس و جرئت مطرح شده است.

جلد دوم این کتاب شامل یازده داستان ویژة مقطع راهنمایی است. بدیهی است که این داستان ها با توجه به قابلیت های فکری این گروه سنی نوشته شده اند. برخی از این داستان ها ترجمه و برخی بازنویسی شده اند. برخی دیگر نیز با الهام از داستان های خارجی که در این زمینه نوشته شده اند یا داستان های کهنی که محتوای فلسفی داشته اند تالیف یا اقتباس شده اند.

در داستان اول با عنوان «شاهد واقعی چیست؟» که بازنویسی یک افسانة ویتنامی است مفاهیمی چون صداقت، حرف های معماگونه، تفاوت بین شاهد، مدرک و دلیل؛ مطرح می شود.

در داستان دوم این مجموعه با عنوان «قطب نما» که در حقیقت نمونة بازنویسی شدة داستان «چاقو» نوشتة فیلیپ کم است؛ موضوعاتی چون دزدی، حسادت، مجازات و وجدان مطرح شده اند.

در داستان سوم با عنوان «کارلا و تاجر حریص» که بازنویسی یک افسانة ایتالیایی با همین عنوان است، به مباحثی چون حریص بودن، احترام به قوانین، و کلک زدن به دیگران پرداخته شده است.

در داستان چهارم این مجموعه با عنوان «وقتی فکر می کنیم به کجا می رویم؟» که براساس داستانی از سارا ردشاو با عنوان «روی ایوان» بازنویسی شده؛ مفاهیمی چون پنهان کاری، تمرکز و حواس پرتی، تفاوت بین خیال و واقعیت انجام هم زمان کارهای گوناگون، فکر دربارة فکر، چیستی ذهن از مفاهیم اصلی این داستان هستند.

داستان پنجم این مجموعه با عنوان «استدلال برای زور جوانی» در حقیقت بازنویسی یکی از قصه های ملانصرالدین است که تلاش شده به شکل داستان های فبک در بیابد. این داستان صرفاً به موضوع مغالطه و شناسایی آن در سخن و استدلال می پردازد.

داستان ششم با عنوان «تکلیف انشا» اقتباس بومی «داستان گابریل»، از داستان های آن مارگارت شارپ[3] است که در مجموعه داستان های فیلیپ کم آمده است. در این داستان مفاهیمی چون تفاوت بین قاعده و ملاک، چیستی داستان و نیز ویژگی های یک داستان خوب مورد توجه قرار می گیرند.

داستان هفتم با عنوان «تینا و لاک پشت زمان» که اقتباسی بومی از داستان «تامی و لاک پشت زمان» از متیو لیپمن است مضامینی چون شانس، گذر زمان و سفر در زمان به بحث گذاشته می شوند.

در داستان هشتم و نهم این مجموعه با عنوان «چه کسی قابل احترام است؟» و «حرف مردم» که همچون داستان «استدلال برای زور جوانی» از قصه های ملانصرالدین اقتباس شده اند؛ به ترتیب مفاهیم احترام، استدلال، نتیجه گیری منطقی و ملاک ارزش مندی انسان ها در داستان اول و مشورت، عیادت، رعایت حال دیگران، گوش دادن به حرف دیگران، قضاوت و پذیرش کورکورانه در داستان دوم از مفاهیم محوری قابل بحث در این داستان ها می باشد.

در داستان دهم این مجموعه که تلخیص یکی از داستان های مشهور هانس کریستین اندرسون با عنوان «درخت کاج» است؛ آرزوهای دوران کودکی واقعیت های بزرگسالی، مسئلة مرگ و حیات، میل به جاودانگی و تحولات زندگی از مفاهیم مورد بحث هستند.

داستان آخر این مجموعه با عنوان «سارا و مینا» که نسخة دیگری از آن در مجموعه داستان های بومی فلسفه برای کودکان ویژة مقطع راهنمایی آمده است. این نسخه با زبان و ویژگی های کودکان دورة راهنمایی همخوانی بیشتری دارد و حول محور دوستی و مسائل مرتبط با آن است.

برای این داستان تمریناتی در کتاب راهنما در نظر گرفته شده است: از جملة این تمرین ها می توان تشخیص امور عادی و سایر معیارها، جفت های مکمل و فکر دربارة داستان را نام برد.