نویسنده در این کتاب با پرداختن به نظریه کنش ارتباطی «هابرماس»، جامعه شناس و فیلسوف معاصر، و بازسازی آن با سنّت های دینی که سرچشمه فرهنگ ایرانی است، تلاش دارد با روش جامعه شناسی تاریخی مبتنی بر نظریة کنش ارتباطی که تبیین چند سطحی را به جای تبیین های کاهشی تک سطحی نشانده است، سه دورة متفاوت در نظام اجتماعی ایران را بازشناسی کند؛ یعنی قبل از جمهوری اسلامی، قبل از مشروطه و نیز تولد مشروطه و ایران بعد از انقلاب اسلامی. همچنین منطق تحول هر یک بر دیگری را نشان دهد.