بررسی معناشناختی واژه کفر در قرآن کریم

یکی از مفاهیم مهم، پیچیده و پرکاربرد در قرآن کریم ، مفهوم کفر است که در سرتاسر قرآن کریم و همه سور و آیات آن به نحوی گسترش دارد. این واژه با مشتقاتش، با تکرار بیش از پانصد بار در قرآن کریم ، از مفاهیم جامع و فراگیری است که همه صفات و خصایص نکوهیده، به نوعی با آن در ارتباط میباشند و مفهوم کفر به منزله قطبی است که سایر مفاهیم و خصلتها و صفات منفی دیگر به گرد آن میچرخند. به رغم تلاش های گسترده دانشنمدان و اندیشمندان اسلامی در جهت شناخت ماهیت کفر، این مفهوم تاکنون، چنان که باید و شاید، در بیان قرآن کریم مورد تحقیق روشمند و محققانه قرار نگرفته است. هم چنین، ارتباط کفر با مفاهیم هم سان و متضاد آن مشخص نشده و زمینهها و پیامدهای کفرورزی از بیان قرآن کریم استخراج نشده است. به همین منظور، در این کتاب، بدون پرداختن به مباحث کلامی، فقهی، عرفانی و... سعی کردهایم مفهوم کفر را از دیدگاهِ قرآنی، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و ارتباط آن را با مفاهیم هم سان و متضاد آن، همراه با مهم ترین زمینهها و پیامدهای کفرورزی بازشناسیم.

سوال اساسی تحقیق حاضر این است که تحقیق مبتنی بر چیستی رابطه کفر با مفاهیم نفاق و شرک چیست؟

این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام یافته است و مشتمل بر سه بخش است که هر بخش از دو فصل تشکیل شده است

در بخش اول رابطه مفهوم کفر با مفاهیم همسان را بررسی نموده است .
در فصل اول این بخش رابطه مفهوم کفر با دو مفهوم "نفاق" و "شرک" را بیان کرده است،
در فصل دوم رابطه مفهوم کفر با سایر مفاهیم همسان را مورد بررسی قرار داده است

در بخش دوم به تقابل مفهوم کفر با مفاهیم متضاد پرداخته است که
در فصل اول این بخش رابطه مفهوم کفر با دو مفهوم ایمان و اسلام را بیان کرده است
و در فصل دوم رابطه مفهومی کفر با سایر مفاهیم متضاد را مورد بررسی قرار داده است،

در بخش سوم زمینه ها و پیامدهای کفر را توضیح داده است
در فصل اول این بخش زمینه های کفر و در فصل دوم به پیامدهای کفر پرداخته است. براساس نتایج تحقیق در جهان بینی قرآنی، کفر و ایمان به منزله دو ستون می مانند که مفاهیم وابسته بسیاری بر پایه آنها استوار شده است این دو از لحاظ معنای درست مقابل هم و متضاد با هم می باشند شناخت هر یک از کفر و ایمان منوط یه شناسایی دیگری است شناخت کفر به جهت دارا بودن مقام مهمی در قرآن لازمه شناخت صحیح ایمان و سایر مفاهیم همسان آن می باشد برخی از زمینه ها و پیامدهای مهم کفر، غفلت و نادانی و دنیا پرستی را به رغم فرضیه سوم از شاخص ترین زمینه های کفر، ظلم و فسق را مطابق با شاخص ترین پیامدهای کفر به حساب آورده ایم.