نویسنده در مقدمه این اثر بیان می کند که حکمت حاصل فعالیت عقلانی بشر و عرفان ثمره طهارت ضمیر انسان است و این دو از فطرت حقیقت جوی انسان برمی خیزند و مورد تایید و تاکید شریعتند. فهم عمیق کلام الهی نیز بدون تفکر، تدبر، طهارت و تقوا میسر نیست. هرچند انسان در تعقل و شهودش از خطا مصون نیست ولی با تعمیق، تفکر و تلطیف درون و بهره گیری از نور هدایت وحی می تواند به حرکتش به سمت حق شتاب ببخشد.
این کتاب، چالش هایی را که عرفان و فلسفه اسلامی با آن مواجهند هدف قرار داده است. این اثر در واقع حاصل جلسات گفت وگوی مولف با برخی استادان فلسفه و عرفان در موسسه امام خمینی(ره) است که درباره چالش های فلسفه و عرفان برگزار شدند.
بخش نخست این اثر به فلسفه اسلامی و بخش دوم به عرفان اسلامی و پاسخ به چالش های آن می پردازد. در این بخش مباحثی مانند فلسفه و کاربردهای آن، فلسفه و علوم انسانی، فلسفه دین، رد فلسفه از راه مواضع فلسفی، تعالیم دینی و تفکر عقلی و همچنین رابطه عقل ستیزی با خشونت ارایه شده اند.
در بخش دوم که پاسخ به چالش های عرفان است به مباحثی مانند واژه شناسی عرفان، معرفت شهودی و حضوری، معرفت عرفانی در متون دینی و نسبت عرفان با عقل و دین اشاره شده است.
شبهاتی که در این اثر به آن ها پاسخ داده شده، بیشتر در محافل حوزوی مطرح می شوند و پاسخ به آن ها نیاز به بحث های تخصصی دارد.