علوم قرآنی 2: وحی شناسی

متأسفانه وحی، در دام تحلیل های گوناگون و گاه غلط افتاده است و کسانی با اعتماد به اصول مادیگرایی، آن را از اساس منکر شده اند و رهاورد پیامبران را، حاصل نبوغ، خلجان ذهنی یا عواطف شدید ایشان پنداشته اند. در سده های اخیر نیز در پی بروز پاره ای مشکلات کتاب مقدس مسیحی، و برای رهایی از آنها برخی اندیشمندان غربی وحی را تجربه دینی پیامبران، و در نتیجه کتاب مقدس را حاصل آن شمرده اند. شگفت آنکه، بعضی نویسندگان مسلمان و برخی محققان وطنی نیز با چشم پوشی از بیان صاحیبان ارتباط وحیانی، این تحلیل را پذیرفته ، آن را تحلیل صحیح می دانند ، حال آنکه دو طرف این ارتباط، یعنی خداوند و پیامبران و بویژه پیامبر اکرم در آیات و روایات بسیاری، به روشنی از وحی سخن گفته و آن را ارتباط زبانی و تکلم الهی با برخی بندگان شمرده اند.

به رغم تحقیقات شایان توجهی که درباره وحی سامان یافته ، به نظر می رسد لازم است به یاری آیات و روایات، مسائل وحی بویژه تحلیل آن و نقش فرشته و پیامبر در این زمینه ، با نگاهی نو ، جامع و دقیق تر بررسی شود.
تحقیق حاضر، از همین منظر و با هدف پاسخگویی به نیازهای دانش پژوهان رشته علوم قرآنی و تفسیر تدوین یافته است.

کتاب حاضر در 16 درس به مباحث زیر می پردازد:
درس اول:مفهوم شناسی وحی
درس دوم: امکان وحی
درس سوم: ضرورت وحی
درس چهارم: منشأ الهی وحی
درس پنجم: رویکرد تجربی به وحی
درس ششم: تحلیل عقلی وحی
درس هفتم: وحی؛ سخن حضوری خدا با پیامبر
درس هشتم: اقسام و فرایند نزول وحی
درس نهم: وحی؛ بیان زبانی یا ارائه واقع
درس دهم: قرآن؛ وحی زبانی
درس یازدهم: سلامت وحی
درس دوازدهم: نقش پیامبر و فرشته در وحی
درس سیزدهم: تعین پیشین و استقلال وحی
درس چهاردهم: بسط ناپذیری و پایان وحی
درس پانزدهم: تفاوت وحی با برخی مفاهیم مرتبط
درس شانزدهم: نگاهی به وحی در یهودیت و مسیحیت

این اثر به ارزش سه واحد برای دانشجویان رشته علوم قرآنی و تفسیر فراهم آمده و در آن سعی شده تا مؤلفه های یک متن آموزشی رعایت شود. از این رو در هر درس، اهداف، پیش سازمان دهنده ، فعالیت ضمن درس، چکیده، پرسش، منابع برای مطالعه بیشتر و موضوع تحقیق طراحی و ارائه شده است.