انسان در کانون عالم هستی قرار دارد و برای رهایی از گمراهی و سرگردانی و شناخت طریق هدایت و نیل به کمال و نیز به منظور جلوگیری از تباه سازی خود ودیگران نیازمند به مربیانی است که خود در علم و عمل به کمال رسیده باشند و از طرفی انسان و راه رشد وی را در تمام ابعاد آن به خوبی بشناسند.
در دنیای اسلام آثار اخلاقی و تربیت نفس و سیر و سلوک معلمان و مربیان این رشته با حفظ وحدت مقصد، دارای روشهای مختلف است، ولی آثار امام خمینی (س) در این زمینه به گونه ای است که نمی توان آن را در یک مشرب خاص قرارداد، بلکه امام (س ) از تمامی این روشها برای بیان مقصود و وصول به مقصد سود می برد و در تنگنای یک روش و مشرب خاص باقی نمی ماند ولی آنچه برای ایشان (اصل و مبنا) است راه و روش تهذیب از طریق قرآن و سنت می باشد و آن حضرت مطالب دیگر را در خدمت آن قرار می دهد.
این اثر در برگیرنده، حقیقت و ماهیت انسان، انسان در نظام هستی، قوای نفس انسان، روح و قلب، شناخت انسان، آفرینش انسان، مقام و جایگاه انسان، انسان و تربیت است.
در تنظیم قطعات منتخب هر یک از فصول و عنوان های فرعی، ترتیب و توالی تاریخی صدور آنها از طرف امام ملاک عمل بوده است نه توالی منطقی مطالب و مشخصات کامل مآخذ براساس شماره مسلسل مندرج در پایان هر فیش در انتهای کتاب آورده شده است.