نظریه های کلان جامعه شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان: عناصر جامعه شناختی حیات سازمانی

کتاب نظریه های کلان جامعه شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان: عناصر جامعه شناختی حیات سازمانی، نوشته گیبسون بوریل و گارت مورگان است و با ترجمه محمدتقی نوروزی در انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت) و مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی به چاپ رسیده است.

با توجه به طبیعت پدیده­ هایی که علوم اجتماعی به تلاش برای بررسی آنها می­ پردازد، اینکه چه پیش فرض ها و مبانی فکری ای بر ذهن تئوری پردازان و نگاه آنها به این پدیده ها سایه انداخته است، بسیار کلیدی و مهم است. بسیاری از دانشمندان این حوزه معتقد هستند پدیده­ های اجتماعی، عینی هستند و مستقل از مشاهده گران وجود دارند و عده ی دیگر بر این عقیده اند که پدیده های اجتماعی ساخته های ذهن انسان هستند و محقق به جای «مشاهده گر» باید یک «بازیگر فعال» باشد تا درکی از این پدیده ها داشته باشد.

بوریل و مورگان در کتاب معروف خود «نظریه های کلان جامعه شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان» یک ادعای کلیدی دارند: «تمامی نظریه های سازمان بر فلسفه ای از علم و نظریه ای از جامعه مبتنی هستند.»

بر اساس این دسته بندی، بوریل و مورگان تئوری­ های سازمان را به عنوان زیر مجموعه ای از علوم اجتماعی، در چهار دسته تقسیم بندی می کنند. سه فصل ابتدایی کتاب با مطرح ساختن این ادعای کلیدی، به توصیف و تبیین دو بعد عینی و ذهنی در حوزه فلسفه ی علم و ابعاد نظم دهی و تغییر بنیادی در حوزه ی نگاه به جامعه می پردازد. در فصول بعد، ابتدا هر یک از ابعاد ماتریس و مهم ترین پایه های نظری آنها توصیف شده و در ادامه مهم ترین تئوری های سازمان در هر رویکرد توصیف می گردد.

مطالعه این کتاب از دو جهت می تواند برای همه علاقمندان به تئوری های سازمان و مدیریت، کلیدی و حیاتی باشد:
اول، آشنایی کلی با مهم ترین مبانی جامعه شناختی که در تحصیلات کلاسیک دانشگاهی رشته های حوزه مدیریت کمتر به آنها پرداخته می شود و دوم، دسته بندی ای بسیار جذاب و کارا از تئوری های سازمان که خوانندگان را برای تشخیص تفاوت ها و تشابه های آنها یاری می دهد.

سرفصل عناوین مهم کتاب نظریه های کلان جامعه شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان: عناصر جامعه شناختی حیات سازمانی عبارت است از:

بخش اول: در جستجوی چهارچوب
فصل اول: پیش فرض هایی درباره مایهت علوم اجتماعی
فصل دوم: پیش فرض هایی درباره ماهیت جامعه
فصل سوم: دوبعد: چهار پاردایم

بخش دوم: پارادایم های مورد بررسی
فصل چهارم: جامعه شناسی کارکردگرا
فصل پنجم: نظریات سازمانی کارکردگرا
فصل ششم: جامعه شناسی تفسیری
فصل هفتم: پارادایم تفسیری و مطالعه سازمان ها
فصل هشتم: انسان گرایی بنیادی
فصل نهم: نظریه ضد سازمان
فصل دهم: ساختارگرایی بنیادی
فصل یازدهم: نظریه سازمانی بنیادی

بخش سوم: نتایج
فصل دوازدهم: مسیرهای آینده: نظریه و تحقیق