اثر حاضر، پژوهشی در زمینه ابعاد مختلف سیاسی، جغرافیایی، نظامی، فرهنگی تاریخ اسلام و زندگانی ائمه معصوم(ع) و فراز و نشیب های آن است.
در جلد اول، ابتدا کلیاتی قرآنی در مورد مباحث تاریخی اسلام و ماهیت آن ارایه شده و توصیفی کلی از سیمای تاریخ اسلام در عصر نبوت و امامت ارایه شده است. در ادامه به معرفی مصادر و منابع مهم تاریخ اسلامی و نگارش آن اشاره شده و منابع سیره نگاری و بررسی مکتب اهل بیت از لحاظ تاریخی توصیف شده است. آنگاه نگارنده از منظری جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و فرهنگی به تشریح اوضاع جهان اسلام در عصر جاهلیت پرداخته و دگرگون شدن منطقه حجاز و کشورهای اطراف و به تدریج تمامی جهان اسلام بر اثر ظهور دین اسلام و نبوت پیامبر اسلام(ص) تشریح نموده و حوادث مهم سال های ابتدایی پیدایش اسلام در شهر مکه را از لحاظ تاریخی گزارش نموده است.
در بخش بعدی کتاب نویسنده به جریان هجرت پیامبر اکرم به شهر مدینه و تأسیس حکومت و دولت اسلامی در این شهر اشاره نموده و خطوط کلی ترسیم شده توسط رسول خدا را از سال اول تا دهم هجری و از منظرهای سیاسی، نظامی، اقتصادی، دینی، اجتماعی و فرهنگی ترسیم نموده است.