این مجموعه با موضوع بررسی سیر تطور موضوعات و زمینه های علمی و فرهنگی ایران و اسلام منتشر می شود و هدف آن معرفی و بازشناساندن علوم عقلی و نقلی و تجربی و ادبی در تاریخ تمدن اسلام و ایران و باز تعریف ارزش های اعتقادی اسلامی و هویت ملی است. موضوع دفتر حاضر بررسی سرگذشت و آثار تاریخ نویسان مسلمان در سه قرن نخست هجری است. نگارنده در این اثر، خاستگاه های تاریخ نگاری اسلامی و تأثیر تاریخ نگاری قرآن بر سنت تاریخ نگاری اسلامی را تشریح می کند. سپس سیر تکوین تاریخ نگاری اسلامی را همراه با شرح حال تاریخ نگاران شیعه در سه قرن اول هجری تحلیل می کند. معرفی تاریخ نگاران اموی و شرح زندگی و احوال و آثار آنان، بخش دیگری از این دفتر را به خود اختصاص داده است. اهمیت موضوع، در تأثیر عمیق و ارزشمندی است که تاریخ نگاری اسلامی در قرون اولیه اسلام، بر حکمت، تفکر، تعقل و عبرت گیری، در دوره های بعد داشته است.