آفتاب معرفت (آفرینندگان فرهنگ و تمدن اسلام و بوم ایران) 3: تاریخ نگاری اسلامی در مکتب حدیث

کتاب حاضر پیرامون تاریخ نگاری در جهان اسلام و چگونگی آغاز آن در مکتب حدیث بحث می کند، از این رو مطالب این کتاب در چندین فصل به این مهم پرداخته است که فصل اول در خصوص مکاتب تاریخ نگاری اسلامی است.

نخستین تاریخ نگاران مسلمان که در پرتو تعالیم قرآن کریم، حضرت رسول (ص) و ائمه هدی (ع) به حوزه تاریخ نگاری قدم نهادند، اساسا هدف تاریخ نگارانه ای در ذهن نداشتند. این پیشگامان که بیش تر بزرگان صحابه، تابعین، و تابعین تابعین بودند. برای نشر و گسترش فرهنگ و اخلاق اسلامی و نیز ترغیب نو مسلمانان به رعایت شئون اسلامی به ثبت و ضبط حالات و رفتار و گفتار حضرت ختمی مرتبت (ص) و ائمه اطهار (ع) و اصحاب آن بزرگواران مشغول بودند، آنان از برادران مسلمان شان می خواستند تا از آن حضرت در اندیشه و رفتار و گفتار پیروی کنند.

بدین ترتیب بخش بزرگی از پیشگامان تاریخ نگاری اسلامی محدثان بودند. گروهی بودند که بهره مندی از حافظه قوی و نیز استفاده از میراث شفاهی عرب جاهلی در روش های و فنون حفظ و نگه داری اشعار و قصص ایام و انساب کهن در ذهن، احادیث و احوال پیامبر عظیم الشأن را در خاطر ضبط و به یکدیگر انتقال می دادند...