جنبش حزب الله لبنان؛ گذشته و حال

در طول قرن بیستم کمونیسم و حرکت های آزادیبخش مسلمان دو محور عمده چالش های جهان ، در غرب و به ویژه آمریکا بوده اند . پس از جنگ جهانی دوم، شکل گیری نظام دو قطبی و ظهور رژیم صهیونیستی به عنوان یک دولت در خاور میانه مسلمان ، دو حوزه رقابت در خاور میانه به وجود آمد ، نخست رقابت شرق و غرب در قالب جنگ سرد و دوم چالش اعراب و اسرائیل . هر دو مولفه ، به ویژه اشغالگری اسرائیل در سرزمین فلسطین و توسعه طلبی های آن نسبت به کشورهای همسایه ، منجر به تشکیل هسته های مقاومت در خط مقدم نبرد با اسرائیل شد . پس از انقلاب اسلامی ایران جنبش های اسلامی متعددی متاثر از آموزه های انقلاب اسلامی به وجود آمد که یکی از فعال ترین آنها جنبش حزب الله لبنان است .

در بین مسایل مهمی که در دستور کار امنیتی قرن بیست و یکم قرار دارد می توان به جنبش ها و حرکتهای انقلابی با استراتژی مقاومت شکل گرفته اند . چنین به نظر می رسد جنبش حزب الله لبنان بنا به دلایل مختلف از جمله مهمترین این گروههاست که توفیق آن در مبارزه با رزیم صهیونیستی و اخراج نیروهای اشغالگر از جنوب لبنان ، توجه بسیاری را از تحلیلیگران را بر خود معطوف داشته است .

فصل اول کتاب با تاکید بر مباحث نظری و یافتن مدلی مناسب جهت تبین عوامل موثر بر شکل اقدام جمعی اسلام گرایان به مقولات زیر پرداخته است : الف - اقدام جمعی ، ب- جامعه شناسی معاصر و اقدام جمعی ، ج- اقدام جمعی در جنبش های اسلام گرا : ارائه یک چارچوب نظری ، د- دموکراسی های اجماعی ، ه - تحولات جنبش های اسلام گرا ، و - مدلی برای مطالعه و تحلیل .

در فصل دوم مباحث : الف - اقدامات قهر آمیز حزب الله ؛ ب- مواضع سیاسی حزب الله ضمن بررسی عملکرد و مواضع حزب الله در دهه هشتاد میلادی ، علل و عوامل موثر بر آن عملکرد ها و مواضع توضیح داده شود.

چه علل و عواملی باعث گردید که جنبش حزب الله لبنان ، از بدو پیدایش در سال 1982 تا پایان دهه هشتاد میلادی ، مواضع در خصوص مسائل مختلف اتخاذ نماید؟ نویسنده در فصل سوم تحت این عناوین سعی کرده است به این سوال پاسخ دهد. الف - تجاوز نظامی اسرائیل به لبنان ، ب - جنگ داخلی لبنان و فروپاشی نظام دموکراسی اجماعی ، ج - محرومیت و فقدان عدالت اجتماعی ، د- مداخله کشورهای غربی در لبنان ، ه - جنگ سرد و منازعات منطقه ای ، و- اقتدار سازمانی و رهبری ، ز- آموزه های انقلاب اسلامی ایران .

نویسنده در فصل چهارم کتاب با طرح مباحثی همچون : واقع بینی در عملکردها، و ارزیابی مواضع علمی حزب تلاش کرده است تا مواضع و عملکردهای حزب الله لبنان در دهه نود میلادی را تبیین و بررسی کند و تفاوت آن با مواضع و عملکردهای این حزب در دهه هشتاد را بیان کند .

وی درفصل پنچم ( فصل پایانی) با عناوین الف- تحولات ایران ، ب- پایان جنگ سرد و فرو پاشی نظام دوقطبی ، ج- احیای مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل، د - تحولات تشکیلاتی ، ه- هیمنه سوریه بر لبنان ، و - پیمان طائف و احیای نظام دموکراسی اجماعی به چرایی تحولات اخیر در گرایش حزب الله پرداخته است .