اعلام قرآن از دائرة المعارف قرآن کریم - جلد پنجم: حارث بن زمعه - داود علیه السلام

معرفی کتاب

نام های قرآنی، برخی به صراحت و آشکار آمده؛ مثل محمد، موسی، عیسی، ابولهب و... (اعلام مصرّح) و بعضی مبهم و غیرصریح، مثل نام اصحاب و اهلبیت و... (اعلام غیرمصرّح)؛ از همین رو در عرصه علوم قرآنی، دو دانش سامان یافته است: اعلام قرآن و مبهمات قرآن. اوّلی درباره نامهای مصرّح است و دومی درباره اسامی غیرمصرّح.
مفسّران از دیرباز در اینباره کتابهایی نوشته اند، اما کاستی هایی در آنها بود که سبب ضرورت تألیف این کتاب شد.

مجموعه حاضر کوشیده است تا در ذیل هر یک از اعلام، قصه های قرآن و نیز فضا و سبب نزول آیات را با توجه به روایاتِ اسباب نزول، شرح و تبیین کند. جامعیت مدخلها، بهره گیری از منابع کهن و دست اوّل، گستره مباحث، نظام ارجاعیِ ویژه و فارسی بودن زبان، از ویژگی های دیگر این کتاب است.

اثر حاضر مجموعه ای از اعلام مصرح و غیرمصرح مندرج در قرآن کریم است.
در این نوشتار به ترتیب حروف الفبا و از حرف "حاء" تا حرف "دال" به معرفی و شرح اجمالی اسامی افراد، مکان ها، اشیاء، جانوران و گیاهان و ... نام برده شده در قرآن به صورت واضح و مبهم پرداخته شده و مقالات مستقلی در مورد هر یک از این اعلام مصرح و غیرمصرح ارایه شده است.
اثر حاضر کوشیده است ذیل هر یک از اعلام مذکور با استناد به قصه های قرآن، روایات معصومین، دیدگاه های تفسیری مفسران شیعه و اهل سنت و با توجه به فضای نزول و نیز سبب نزول آیات، به شرح و بررسی مسایل مرتبط با اعلام قرآنی پرداخته و زوایای مختلف مربوط به اسامی مختلف موجود در قرآن را تبیین نماید. در مورد هر یک از اعلام مندرج در قرآن زوایای تاریخی، اعتقادی، جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی، ادبی و علمی مربوط به آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته و الفاظ مشابه و مترادف آن ها نیز بیان شده است. برخی از این اعلام جنبه ای اخروی و مربوط به مسایل مربوط به قیامت بوده و برای آن وجه مشابهی در دنیا وجود ندارد که این قبیل از اعلام با استناد به روایات معصومین(ع)، مورد شرح و بررسی قرار گرفته است. در مورد برخی از اعلام که نام مشخصی از آن ها در قرآن ذکر نشده است، نیز با استفاده از شواهد و قراین تاریخی و روایی و نیز استناد به برخی دیگر از آیات، زوایای مختلف مربوط به آن بررسی شده است.