معرفی کتاب

نام‏ های قرآنی، برخی به صراحت و آشکار آمده؛ مثل محمد، موسی، عیسی، ابولهب و... (اعلام مصرّح) و بعضی مبهم و غیرصریح، مثل نام اصحاب و اهل‏بیت و... (اعلام غیرمصرّح)؛ از همین رو در عرصه علوم قرآنی، دو دانش سامان یافته است: اعلام قرآن و مبهمات قرآن. اوّلی درباره نام‏های مصرّح است و دومی درباره اسامی غیرمصرّح.
مفسّران از دیرباز در این‏باره کتاب‏هایی نوشته‏ اند، اما کاستی‏ هایی در آنها بود که سبب ضرورت تألیف این کتاب شد.

مجموعه حاضر کوشیده است تا در ذیل هر یک از اعلام، قصه ‏های قرآن و نیز فضا و سبب نزول آیات را با توجه به روایاتِ اسباب نزول، شرح و تبیین کند. جامعیت مدخل‏ها، بهره ‏گیری از منابع کهن و دست اوّل، گستره مباحث، نظام ارجاعیِ ویژه و فارسی بودن زبان، از ویژگی‏ های دیگر این کتاب است.

اثر حاضر مجموعه ای از اعلام مصرح و غیرمصرح مندرج در قرآن کریم است.
در این نوشتار به ترتیب حروف الفبا و از حرف "حاء" تا حرف "دال" به معرفی و شرح اجمالی اسامی افراد، مکان ها، اشیاء، جانوران و گیاهان و ... نام برده شده در قرآن به صورت واضح و مبهم پرداخته شده و مقالات مستقلی در مورد هر یک از این اعلام مصرح و غیرمصرح ارایه شده است.
اثر حاضر کوشیده است ذیل هر یک از اعلام مذکور با استناد به قصه های قرآن، روایات معصومین، دیدگاه های تفسیری مفسران شیعه و اهل سنت و با توجه به فضای نزول و نیز سبب نزول آیات، به شرح و بررسی مسایل مرتبط با اعلام قرآنی پرداخته و زوایای مختلف مربوط به اسامی مختلف موجود در قرآن را تبیین نماید. در مورد هر یک از اعلام مندرج در قرآن زوایای تاریخی، اعتقادی، جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی، ادبی و علمی مربوط به آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته و الفاظ مشابه و مترادف آن ها نیز بیان شده است. برخی از این اعلام جنبه ای اخروی و مربوط به مسایل مربوط به قیامت بوده و برای آن وجه مشابهی در دنیا وجود ندارد که این قبیل از اعلام با استناد به روایات معصومین(ع)، مورد شرح و بررسی قرار گرفته است. در مورد برخی از اعلام که نام مشخصی از آن ها در قرآن ذکر نشده است، نیز با استفاده از شواهد و قراین تاریخی و روایی و نیز استناد به برخی دیگر از آیات، زوایای مختلف مربوط به آن بررسی شده است.