ابوالحسن مسعودی (280 - 346ه) هر چند در تاریخ و جغرافیا مشهور است، برای نخستین بار به پدیده های سیاسی به ویژه جامعه و دولت و اصول و قواعد کلی رشد و تعالی جامعه و یا شکست و اضمحلال آن با نگرش تجربی می پردازد. وی با وارد ساختن اصل «عبرت» در حوزه معرفت سیاسی، جوامع و دولتها را به شناسایی علل موفقیت و کامیابی جوامع متمدن و دولت های پایدار توجه می دهد تا دچار فرسودگی زودرس نشوند؛ توصیه ای که جوامع و دولتها همواره بدان محتاج اند.
اثر حاضر اندیشه سیاسی این عالم بزرگ را در شش فصل بررسی میکند: اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و زندگی نامه، مبانی فکری و روش شناسی، سیاست شناسی، عوامل ثبات و پایداری، آسیب شناسی دولت، مردم شناسی و طبقه بندی اجتماعی مسعودی از جوامع گذشته.