نویسنده، در کتاب حاضر، بحث خود را در پنج فصل و یک خاتمه تنظیم نموده است: فصل اول: کلیات که مشتمل بر بیان مسآله، اهداف و ضرورت ها، پیشینه تاریخی، تبیین واژگان و ... می باشد. در این فصل معانی حیات، روح و نفس تبیین شده و معنای مورد نظر مشخص شده است. فصل دوم: حیات از نگاه فلاسفه؛ مشتمل بر مباحثی مانند: جایگاه فلسفی حیات، اثبات نفس، تجرّد نفس، جوهریت آن می باشد. همچنین در ادامه، ادلّه منکرین حیات و نقد و بررسی آنها تبیین شده است. فصل سوم: (حیات از نگاه متکلمان) که شامل مباحثی مانند: حیات حقیقی مجرّد، حیات همان اجزای اصلیه، حیات به عنوان روح بخاری و حیات همان بدن مورد مشاهده، و سپس در ذیل هر کدام دیدگاه صاحبان آن رأی، بیان و در صورت لزوم به اختصار نقد و بررسی شده است. فصل چهارم: حیات در زیست شناسی؛ در این فصل ضمن بیان ادلّه گوناگون منکرین حیات و یا کسانی که حیات را به همان اعمال فیزیولوژیکی تعبیر نموده و تقلیل می دهند، به نقد و بررسی آن پرداخته شده است. فصل پنجم: حیات از دیدگاه کتاب و سنت؛ در این فصل پایانی به آیات و روایات مرتبط با مسأله حیات پرداخته شده و ظهورات آنها در تجرّد یا عدم تجرّد حقیقت حیات مورد توجه قرار گرفته است. در خاتمه نیز با مروری بر نتایج مباحث گذشته، دیدگاه مورد نظر تبیین شده است و پیشنهاداتی در راستای چگونگی ادامه تحقیق ات بیشتر در این زمینه ارائه می گردد. بخشی از نوشتار حاضر به شکل مستقیم متوجه شبهاتی است که از ناحیه بیوشیمیست ها و گروهی از فلاسفه غربی شاخص، درباره حیات مطرح شده است، لذا مباحثی طرح خواهد شد که ناظر به این شبهات بوده باشد. نگارنده با کمک قواعد فلسفی و بیان مباحث علمی روز، درصدد است تا در دل مباحث و حقایق زیستی، حقیقتی نورانی و خدایی را اثبات کند.