در محضر علامه طباطبایی: پرسشها و پاسخهای اعتقادی، اخلاقی، تفسیری، حدیثی و عرفانی

تابستان ها برخی از دانش پژوهان تهرانی به نحوی خود را به دماوند می رسانند تا پس از اقامه نماز به امامت آیه الله جوادی شاید بتوانند یک سوال از انبوه سوالات خود را از ایشان بپرسند. این امر عطش جویندگان علم را به دسترسی به منبعی برای طرح سوالاتی که معمولا در کتاب های متعارف نیست نشان می دهد. حال اگر به شما بگویند که شما به استاد آیه الله جوادی یعنی علامه طباطبایی دسترسی دارید تا نه تنها یک سوال بلکه انبوهی سوال در حوزه های مختلف دین بپرسید چه حسی خواهید داشت؟ احتمال از شوق ذوق زده می شوید. کتاب در محضر علامه کتابی است که تا حدودی همین خواسته را برای شما شبیه سازی می کند. این کتاب ماحصل مدتها حضور نویسنده و جمعی از طلاب در جلسه پرسش و پاسخ با علامه طباطبایی در روزهای پنجشنبه و جمعه است. سرفصل های کتاب خود گویای تنوع موضوعاتی است که از ایشان سوال شده است:

۱. خداشناسی و توحید
۲. آفرینش جهان، انسان و وسائط و عوالم دیگر
۳. جبر، اختیار، بدا و سرتفاوت قابلیت ها
۴. وحی، نبوت، رسالت و امامت
۵. شرایع، ادیان و تاریخ انبیاء گذشته
۶. رسول اکرم
۷. مقامات معنوی و زندگانی ائمه
۸. علم امام و عصمت انبیا و اوصیا
۹. مباحث علوم قرآنی
۱۰. مرگ و عالم برزخ
۱۱. معاد
۱۲. پاره از معارف قران کریم
۱۳. اخلاق و عرفان
۱۴. مباحث منطقی-فلسفی
۱۵. مباحث گوناگون دیگر

همه این مباحث در ذیل ۶۶۵ سوال در یک کتاب ۲۵۶ صفحه ای جمع شده است. رمز این امر در خصلت شخص علامه طباطبایی نهفته است. اخیرا دکتر عبدالکریم سروش در یک سخنرانی، خاطرات خود از ایام حضور علامه در انگلیس برای معالجه در سالهای قبل از انقلاب را روایت کرده و یادآور شده که علامه طباطبایی اصولا فردی کم سخن بود و به سوالات تنها به مقدار حداقل مُکفی بسنده می کرد. این خصلت علامه در این کتاب به خوبی بروز یافته است. مرحوم علامه به هر سوال صرفا به قدر ضرورت پاسخ داده است. نکته جالب توجه میزان عجین بودن ایشان با قرآن است چرا که اکثر سوالات را با استناد به یک آیه از قرآن پاسخ داده اند. در معدود مواردی ایشان به خاطرات شخصی خود استناد کرده اند. مثلا از ایشان سوال شده که آیا جنیان پیامبر داشته اند؟ ایشان پاسخ می دهد که من از فردی که با جنیان ارتباط داشته همین سوال را کردم و آنها گفتند که نه، آنها پیرو ادیان رایج انسانها هستند با این فرق که در میان آنها اهل سنت وجود ندارد چرا که آنها در واقعه غدیر خم حضور داشتند و هنوز آن حاضران زنده اند!

با توجه به احاطه سوال کنندگان بر مباحث دینی، آنها تلاش کرده اند تا در برخی مواقع مثال های نقض مهمی بر دیدگاه های رایج بر شیعه را مطرح کنند که با پاسخ های درخور توجه علامه مواجه شده اند. مولف برای اینکه خواندن کتاب برای عموم مردم آسان شود، ترجمه همه آیات و احادیث ذکر شده به همراه منبع آنها را در متن و پاورقی کتاب آورده است.