100 دانشمند ایران و اسلام

«100 دانشمند ایران و اسلام» شما را با دستاوردهای علمی صد دانشمند دوره ی اسلامی آشنا می کند. بیش تر این دانشمندان یا ایرانی اند، یا به گفته ی «ابن خلدون» از نظر «مهد تربیت و استادان» به فرهنگ ایرانی وابسته بوده اند؛ این شاید مشخص ترین ویژگی کتاب «حسن سالاری» باشد.

همه ی ما دانشمندان معروفی چون «زکریای رازی، جابربن حیان، محمد خوارزمی و ابونصر فارابی» را کم یا زیاد می شناسیم، اما شاید حتی نامی از «حُنین بن اسحاق، زکریای طیفوری و بوزجانی» نشنیده باشیم؛ درحالی که این دانشوران و دانشمندان، تأثیر ماندگار و جریان سازی در رشد علم جهان داشته اند. از این رو، کتاب «100 دانشمند ایران و اسلام» در شناخت این دانشمندان به ما کمک می کند.

هر صفحه از این کتاب به معرفی یکی از این دانشمندان می پردازد و تنها چند دانشمند برجسته، بیش از یک صفحه از کتاب را به خود اختصاص داده اند. البته در نگاه نخست درمی یابیم که معرفی دانشمندان و فرهیختگان در یک صفحه، نه تنها شدنی نیست؛ بلکه نیاز اساسی مخاطبان نوجوان را پاسخ نمی دهد. در واقع مؤلف ـ هوشمندانه ـ با نوشتن چنین کتابی عطش دانستن را در مخاطبان تحریک می کند تا آن ها همچون فرد تشنه ای که طعم گوارای آب را چشیده اند، به دنبال سرچشمه بگردند.

نکته ی جالب دیگر در این کتاب این که خوش بختانه آقای «سالاری» با تدبیری که به خرج داده و دانشمندان را به ترتیب دوره ی فعالیت خود (نه به روال معمول دانش نامه ها، به ترتیب حروف الفبا) معرفی کرده است، خوانندگان با مطالعه ی این کتاب از مهم ترین پیشرفت های علمی از سده ی یکم تا سده ی یازدهم هجری قمری (حدود هزار سال) آگاهی می یابند. این ابتکار، با افزوده ی «گاه شمار دانش پیشینیان» کامل تر می شود و بالاخره از «واژه نامه»ی کتاب باید نام ببریم که واژه های کلیدی کتاب را توضیح می دهد.

ویژگی دیگر کتاب که باز هم مبتکرانه است، این است که در صفحه ی مربوط به هر دانشمند، به دانشمندان مرتبط با او ـ از نظر حوزه ی کاری، نوع اندیشه و تأثیری که از هم گرفته اند ـ اشاره شده است. برای نمونه، جابربن حیان، کیمیاگر و طبیعت شناس مشهور ایرانی در صفحه ی 18 این کتاب معرفی شده و چهار دانشمند مرتبط با او «اخوان الصفا، رازی، کندی و مَجریطی» هستند که مؤلف، در همین کتاب به معرفی آن ها نیز پرداخته است.