منطق اشراق: پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی

اثر حاضر ترجمه بخش منطق از «حکمت اشراق» تالیف شهاب الدین سهروردی است.
در این نوشتار نوع دیدگاه شیخ شهاب الدین سهروردی درباره منطق و مسایل آن منعکس شده و قسمت منطق از کتاب حکمت الاشراق وی ترجمه شده است.

در ابتدای کتاب مزبور کلیاتی درباره انواع دانش ها ارایه شده و نوع دلالت لفظ بر معنا، انواع ماهیت، جدایی ذاتی و عرضی، کلی و خاستگاه آن در ذهن، دانستنی های انسان و کیفیت این دانستنی ها و ویژگی های تعریف در فلسفه و منطق اشراق بیان شده است.

سپس به بحث درباره انواع حجت ها و مبانی آن پرداخته شده و ویژگی ها و شرایط قیاس، گزاره ها و قضایای منطقی، احکام تناقض در قضایا، احکام قیاس خلف، ماده های قیاس، اقسام برهان و تمثیل و احکام آن بیان گردیده است.

در ادامه به بحث درباره مغالطه پرداخته شده و راه های از بین رفتن شک و تردید در قضایای منطقی و مسایل فلسفی تبیین شده و دیدگاه های اشراقیان و مشاییان در این زمینه مقایسه گردیده است.

کتاب «حکمت اشراق» سهروردی، افزون بر پیش گفتار، دو بخش دارد: بخش نخست آن، چهار گفتار است: گفتار نخست درباره دانش ها و شناساندن است که شامل هفت دستور و یک بهره و روش اشراقی است. گفتار دوم درباره حجت ها و پایه های آن هاست و هفت دستور و یک دانش اشراقی و یک ژرف نگری اشراقی و دو روش و پنج بهره را در بر دارد. گفتار سوم درباره مغالطه ها و برخی داوری هاست با دو بهره و چهار دستور. این سه گفتار درباره دانش منطق است. سهروردی در این سه گفتار، افزون بر سنجش منطق ارسطویی، اندیشه های منطقی خود را پیشنهاد داده است.