انسان در گذرگاه هستی: مجموعه مقالات - جلد دوم

کتاب «انسان در گذرگاه هستی» دربرگیرنده مجموعه مقالات آیت الله سید محمد خامنه ای در موضوعات مختلف فلسفی و معرفتی است که هر یک بمناسبتی برشته تحریر در آمده است.

جلد دوم این کتاب در برگیرنده چهار فصل با مقالات متعدد است که عناوین فصول و مقالات از این قرار می باشد:

فصل پنجم: تاریخ فلسفه شامل مقالات علامه طباطبایی و مجلسی و حدیث عقل و نقل، ارسطو، حکمت متعالیه ملاصدرا، اسفار اربعه در حکمت متعالیه، فلسفه اسلامی و فرهنگ چینی.

فصل ششم: دربارة فلسفه شامل مقالات الهیات از نظر صدرالمتألهین و جایگاه کنونی آن نقش فلسفه و رسالت فیلسوف، عقب ماندگی مسلمین، گفتگوی فلسفی شرق و غرب در دورة جهانیسازی، فلسفه نقد و نقد فلسفی، خورشید دوباره از مشرق طلوع خواهد کرد.

فصل هفتم: حکمت عملی شامل مقالات جایگاه حکمت عملی در جهان معاصر، رسالت فیلسوف در دنیای معاصر، پلورالیزم سیاسی و اجتماعی، جهانیسازی با موانع و دوراهیها.

فصل هشتم: تفسیر و هرمنوتیک شامل مقالات رابطه زبان و هستی، اصول تفسیری و هرمنوتیک قرآنی نزد ملاصدرا، فهم کلام خدا در مکتب ملاصدرا.

نویسنده در دیباچه ای که بر کتاب نگاشته می گوید: هستی، گذرگاهی است برای انسان که در تمام مراحل حیات دنیوی و اخروی خود، در آن پای پویا دارد و مرحله به مرحله، آنرا تجربه می کند و از نظر می گذراند. هستی با تمام شکوه خود، در حکم صحنه ای است که بازیگر آن انسان است و همه چیز از ابرو باد و مه و خورشید و فلک و ملک در کارند که نقش انسان و کارگردان پنهان آن پدیدار شود. صحنه یی که همه اجزاء آن، کم و بیش در قلمرو و نخجیر انسان است تا با تسخیر یک بیک و طی پله بپله آن به نقطه پایان آن برسد و نقش خود را به انجام برساند.

سپس با اشاره به مجموعه جهان هستی (و اشاره ای مضمر به عناوین مقالات این مجموعه) می نویسد:

اگر وجود مطلق را ـ که مبداء مبادی است ـ در این مجموعه، رأس هرم بنامیم و انسان را تجلی نخستین آن بشماریم و روح و نفس را نهایت نزول و بدایت قوس صعود بدانیم، بخشی از این مجموعه نشانگر دو قوس نزول و صعود در دایره هستی خواهد بود زیرا نفس انسان سالم و ادراک او که مبداء حرکت روحی اوست و خلافت که میراث ازلیت است به معجزه و کرامت و نهایتاً مقوله نبوت خواهد انجامید و اوج آن خواهد شد و چهار سفر عقلی را در برابر خواهیم داشت.