مساله اصلی کتاب این است که آیا قیام حضرت سیدالشهدا (ع) را میتوان از منظر فلسفه تاریخ و سنت های اجتماعی قرآن کریم مشاهده کرد و مورد بررسی قرار داد؟ تاثیر قیام سیدالشهدا در حرکت تاریخ چیست؟ آیا افعال الهی در تدبیر امور انسان و جهان قانون مند است؟ آیا تاریخ دارای محرک است؟ آن محرک ها کدام اند؟ و ...
این کتاب پاسخ می دهد که سنت، ضوابط حاکم بر افعال الهی است، این سنت ها تغییر و تبدیل ندارند، ولی تنفیذ آنها وابسته به شرایط خاص است و آن شرایط با اراده انسان قابل تغییر است.
این نوشتار جواب می دهد که انسان مسافر الی الله است، سفر و حرکت نیازمند محرک است، پیامبر اکرم با دو ثقل اکبر و کبیر به دنبال گسترش عبودیت پروردگار است و در مقابل شیاطین جن و انس، با تمام ابزار خود گمراه کننده انسان از صراط مستقیم هستند.
هدف این تحقیق شناساندن سنن اجتماعی قرآن کریم و محرک تاریخ در قالب قیام عظیم سیدالشهدا، با روش تعقلی، نقی و گاه تعبدی و با رویکرد تعریف، تفسیر، تبیین و تحلیلی است تا فرد بتواند در انتخاب مسیر آینده، با چشم باز به گزینش بپردازد و از خطاهای هلاک کننده امم سابق در ترک یاری ولی مصون بماند.
برخی از سنن اجتماعی قرآن کریم که در قیام و انقلاب امام حسین از مدینه تا مدینه تجلی دارند عبارتند از:
سنت امداد جبهه حق، سنت امداد جبهه باطل، سنت استبدال، سنت استخلاف، سنت اعزاز و اذلال، سنت هدایت و اتمام حجت، سنت اخذ و انتقام الهی، سنت امهال و استدراج، سنت انتظار، سنت غلبه حق بر باطل و ...
کتاب از 4 فصل با عناوین زیر تشکیل شده است:
- فلسفه تاریخ
- سنت های اجتماعی قرآن کریم
- قیام سیدالشهدا محرک تاریخ
- قیام سیدالشهدا از نگاه سنت های اجتماعی قرآن کریم