به باور شهید مطهری، خاورشناسان، نوعاً به دلایل گوناگون از جمله: عدم مراجعه به منابع دست اول، بدفهمی اصطلاحات و مفاهیم دینی شرقی، رسوب تعصبات فکری و دینی، نقدها و داوری های غیرعالمانه و غیرمتخصصانه و ادعاها و اظهار نظرهای بدون دلیل و احیاناً سوء نیت و غرض ورزی از روح تحقیق علمی و دست یازیدن به بسیاری از حقایق دینی و اطلاعات صحیح مشرق زمین بازمانده اند. به گفته ایشان، حقیقت این است که مستشرقین نه صلاحیت تحقیق در عقاید و افکار اسلامی را دارا می باشند و نه غالباً حسن نیت آن را، آنجا که در مقام تجزیه و تحلیل افکار و عقاید اسلامی بر می آیند و فی المثل وارد مسائل مربوط به کلام اسلامی یا عرفان و تصوف یا فلسفه می شوند، آن قدر مهملات به هم می بافند که موجب تعجب و گاهی مضحک است.
اثر حاضر در 5 فصل به بررسی این مبحث در آثار و اندیشه های شهید مطهری می پردازد: - شهید مطهری و و نگرش نقادانه به اندیشه مغرب زمین - مباحث عقلی و کلامی دینی - تاریخ و تمدن اسلامی - سیره و آیین پیامبر اکرم - فرهنگ و تمدن غربی