انسان در گذرگاه زمان هیچگاه خود را فارغ از اندیشه کمال ندیده است. اندیشه انسان کامل نقطه تلاقی همه ادیان شرقی و غربی، وحیانی و غیر وحیانی است. اما نظریه انسان کامل به عنوان یک نظریه انسان شناسنامه مستقل، نظریه ای است که در جهان به نام عرفان اسلامی رقم خورده است. عرفان مسلمان با تکیه بر پاره ای از آیات و روایات اسلامی، انسان کامل را خلاصه عالم هستی و آیینه تمام نمای اسماء و صفات الهی معرفی می کنند؛ انسانی وارسته که بندهای اسارت را گسسته، علت غایی خلقت و عامل ایجاد و بقای آن است.