امامت و رهبری جامعه، ترجمه کتاب: امامه و قیاده المجتمع

کتاب «امامت و رهبری جامعه» مجموعه سخنرانی های حضرت آیت الله سید کاظم حسینی حائری ماه مبارک رمضان سال 1406 هـ . ق. است، که بحثی درباره امامت و مقام آن، نقش ائمه(ع) و اسلوب آنان در رهبری جامعه و حفظ رسالت بود و با عنوان «الإمامة و قیادة المجتمع» به زبان عربی منتشر شده است.

این کتاب مباحث و افکار مهمی را در بردارد که نویسنده با رویکردی علمی، عقلانی و بی طرف به آن ها پرداخته اند، به ویژه در مواردی که گاه مورد شک و شبهه است یا اندیشۀ بشری از درک حقیقت و کنه آن عاجز است؛ اموری چون: عصمت پیامبران و ائمه(ع)، مبدأ عصمت، شروط و اهمیت آن، معنی گناهان پیامبران، بررسی مسأله شوری و نقش نصّ در تعیین امام، ولایت تکوینی معصوم و دیگر عناوینی که در این مبحث آمده است.

از آنجا که امام وارث الهی مسؤلیت های پیامبری است، ائمه اهل بیت (ع) ناگزیر در برابر وضعیتی که انحراف از شیوۀ پیامبر(ص) به وجود آورده بود به صورت جدی ایستادند و با تدبیر با آن مبارزه نمودند. شیوه الهی پیامبر در پی بیدار کردن بشریت از پَستی جهالت و نادانی و رساندنِ آن تا بلندای توحید و بر افراشتن پایه ‎های عدالت در زندگی انسان بود. در این طرحِ اهل بیت(ع) برای جلوگیری از آسیب انحراف، حکمت اقتضا می‎کرد که روند اصلاح هدفمند و مطابق با وضعیت موجود باشد تا امت پیامبر از نزدیک ترین راه و با کم‎ترین ضرر به خط فکری، تربیتی و اجتماعی ایشان بازگردند. بنابراین برنامه پیشوایان اهل بیت(ع)، برنامه‎ ای نامنظم با واکنش‎های بدون برنامه نبوده است. برنامه ایشان، برنامه ‎ای است الهی و الهام گرفته از رسالت نبوی که بر دوش داشته ‎اند.

آنچه اهمیت دارد تلاش برای نمایان ‎سازی و آشنایی با این برنامه الهی است که اهل بیت(ع) در جهاد سخت و همه جانبه خود از آن پیروی کردند. این امر مهم، پژوهشی ژرف برای درک زندگی پیشوایان و روش رویارویی ایشان با معضل انحراف و غلبه بر آن را می‎طلبد. در این زمینه آیت الله شهید سید محمدباقر صدر تلاش نمود زندگی مبارک اهل بیت(ع) را با وجود هدف یکسان در سه مرحله تقسیم بندی نماید؛ زیرا از نظر متفکر شهید، پیشوایان معصوم(ع) همگی در پرتو یک برنامه الهی دقیق حرکت می‎کردند. این مراحل عبارتند از: ۱. مرحله جبران آسیب انحراف پس از پیامبر(ص)، ۲. مرحله ایجاد یک تشکل آگاه. ۳. حرکت این تشکل آگاه برای به دست گرفتن زمام حکومت.

آیت‏ الله سید کاظم حسینی حائری نیز با تکیه بر این روش، در این کتاب گرایش کلی معصومین(ع) در برابر رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی امت اسلامی را بیان کردند تا از طریق بررسی برخی رویدادهای تاریخی و تحلیل آن‎ها، خطوط اصلی امامان را در فعالیت ها و طرح های عملی ایشان مشخص شود.

کتاب «امامت و رهبری جامعه» در هفت فصل با عناوین تفسیر آیه «و اذ ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن...»، امامت و رهبری میان دو دیدگاه: انتخاب و انتصاب، عصمت، ولایت تکوینی معصومین(ع)، رهبری جامعه توسط ائمه(ع) دوره اول، پیشوایان دوره دوم و سوم، نگاهی گذرا به اصل ولایت فقیه، تدوین شده است.