کاوش های فقهی

در اثر حاضر، نویسنده نخست تعبد و تعقل در فقه اسلامی را از دیدگاه جدید و بدیع مورد بررسی قرار می دهد و معتقد است که بر خلاف تصور عامیانه، تعبد، مبتنی بر تعقل است. وی ابتدا دو مفهوم تعبد و تعقل را تعریف نموده و می گوید: (هر اندیشه ای که با پیروی از اصول و قوانین ثابت شده به جریان بیفتد، تعقل نامیده می شود). سپس دو نوع احکام اسلامی را بیان می کند:

1- احکامی که به بیان کیفیت رابطه میان انسان و آفریننده جهان هستی که خود جزئی از آن است، می پردازد.
2- احکامی که مربوط به انسان در جهان طبیعت یا انسان های دیگر است.

ایشان با ارائه مستندات قرآنی و روایی اثبات می کند که هر دو نوع احکام، تعارضی با عقل ندارند و تعبد در عبادات حتما به دلایل قاطعانه عقلی مستند است. به اعتقاد او: فقه اسلامی برای مدیریت حیات دنیوی و اخروی آدمی در مسیر به ثمر رساندن شخصیت رو به کمال او وضع شده است.

محمدتقی جعفری با گستره ذهنی و مطالعات وسیع و دقت نظر خود، توانسته است حقوق و فقه اسلامی را از عینک جهان بینی و جهان نگری قرآن ارائه کند و استفتائات و پاسخ های ایشان، این روش بدیع و اسلامی را نشان می دهد.