آیین عرفی: جستارهایی انتقادی در بنیادهای سکولاریسم

نگرش ترویجی در تفسیر، تبیین و یا نقد «سکولاریسم» و فروکاستن آن به مقوله ای سطحی و سیاسی، نه تنها پهنای پرسشِ «دین و زندگی» را از دیده ها دور نگاه داشته، بلکه خود، زمینه­های فرهنگ عرفی (سکولار) را در متن زندگی دینداران هموار نموده و زیست اسلامی را حتی در جمع مسلمانان مهجور گذاشته است.

امروزه با اوج گیری نهضت های بیداری دینی در سرتاسر جهان و همزمان با بروز چالش های جدید تر فراروی تمدن مدرن، بار دیگر بازخوانی سکولاریته به ضرورتی عینی و نظری تبدیل شده است و حتی متفکران مغرب زمین که پیش تر نیاز چندانی به جستجوی چند و چون آن نمی دیدند، هم اکنون بیش از پیش بدین عرصه پرداخته اند.

در این راستا، پژوهشگران گروه مطالعات اسلام و غرب بر آن شدند تا با واکاوی بیشتر در درون مایه ای این پدیدۀ مدرن (سکولاریته)، تصویر دقیق تری از گوهر و قلمرو وسیع سکولاریسم و مدعیات آن فراروی محققان نکته سنج قرار دهند و راهی فرا روی تأمل بیشتر در این باب بگشایند که سکولاریسم نه تنها یک اندیشۀ سر زنده در کل جهان است بلکه یک الگوی حیات عینی است که حتی به زعم بسیاری تنها گونۀ زیست انسان در دنیای ماست. در واقع، تلاش پژوهشگران مجموعۀ حاضر آن بوده تا با مطالعه در ابعاد مختلف معرفتی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی، ریشه ها و نشانه های آیین دنیویِ «سکولاریسم» را در ساحت های نظری معلوم نموده، کاستی ها و پیامدهای آن را در حیات عینیِ جامعۀ دینداران برجسته سازند. بنابراین، کتاب «آئین عرفی» را می وان پژوهشی انتقادی نامید که می کوشد در چالش میان دین مداری و دنیاگروی خود را از وضعیت انفعالی رها ساخته و گفته ها و شنیده های مربوط به «سکولاریسم» را از نو فهم و نقد نماید.