اندیشه سیاسی شیعه در عصر ایلخانان

در عصر ایلخانان پس از پدید آمدن فضای فرهنگی متکسر، علما توانستند به تبیین اندیشه و آرای خود در زمینه های مختلف از جمله فلسفه و فقه سیاسی بپردازد.
در بررسی فرایند شکل گیری و تحول تفکر سیاسی شیعه ، عصر ایلخانان از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا در این عصر ، علی رغم تهاجم تخریبی اولیه مغول ها و ویرانی سرزمین های اسلامی و فروپاشی خلافت عباسی، با تشکیل دولت ایلخانان ایران و برقراری نظم سیاسی مجدد و گرایش برخی از سلاطین ایلخانی به اسلام، دوران شمشیرو آشفتگی به سر آمد و نوبت به فکر و قلم رسید و متفکران مسلمان به ویژه علمای شیعه در پی بازنمایی اندیشه های اسلامی در زمینه های مختلف سیاسی و اجتماعی بر آمدند.

پژوهش حاضر در پاسخ به این پرسش شکل گرفته است که تفکر سیاسی شیعه در این عصر و جایگاه آن چیست؟
برای دست یافتن به هدفهای پژوهش حاضر، بحثها در پنج فصل و یک نتیجه گیری آمده است:
در فصل اول مفاهیم (تفکر سیاسی، فلسفه سیاسی، فقه سیاسی و عصر ایلخانان) و چهارچوب روش پژوهشی توصیف شده است.
در فصل دوم، بستر فکری و فرهنگی عصر ایلخانان (آیین و سیاست مذهبی مغول ها و جریان های فکری-مذهبی فعال در عصر ایلخانان) و تبیین سنت فکری فیلسوفان و فقیهان شیعه را در این دوران بررسی شده است.
در فصل سوم، شرایط و زمینه های سیاسی- اجتماعی تاثیرگذار بر شکل گیری تکفر سیاسی شیعه (تهاجم مغول به ایران و پیامدهای آن: سقوط قلعه های اسماعیلیان،فتح بغداد و شکل گیری دولت ایلخانان ایران) و تعامل علمای شیعه و کنش سیاسی آنان را در برابر مسائل سیاسی این دوره بررسی شده است.
در فصل چهارم، فلسفه سیاسی علمای شیعه مورد بررسی قرار گرفته است (سیر فلسفه سیاسی و زندگی،شخصیت و معرفی آثار فلسفی و متن تفکر سیاسی آنان).
در فصل پنجم نیز، اندیشه سیاسی فقیهان شیعه با توجه به سیر فقه سیاسی شیعه و زندگی، شخصیت و معرفی آثار فقهی و تبیین آرای این فقیهان درباره سیاست، ضرورت و ریاست و حکومت، انواع ریاست و حکومت (ریاست و حکومت در عصر غیبت و نظم سلطانی) بررسی شده است.

فهرست مطالب
1- مفاهیم و چارچوب روشی
2- محیط فکری و فرهنگی و سنتهای فلسفی و فقهی شیعیان
3- زمینه های سیاسی و اجتماعی و رفتار علمی علمای شیعه
4- اندیشه سیاسی در متون فلسفی-کلامی علمای شیعه
5- اندیشه سیاسی در متون فقهی علمای شیعه