أخبار الملاحم و الفتن و أثرها فی العقلیة العربیة و الاسلامیة حتی نهایة العصر الأموی

اعتقاد مسلمانان بر کامل بودن دینشان و نیز ضرورت انطباق رفتارهای مسلمانان با آن، موجب گردید تا کوشش های زیادی از سوی دسته ای از دینداران و به ویژه حاکمان صورت گیرد تا خویشتن را پایبند به دیانت و رفتارشان را مورد تأیید دین نشان دهند.

در این میان از آنجا که این امر می توانست با روایات پیشگویی کننده حداقل برای توده مردم قابل اثبات باشد، از این رو این افراد تلاش داشتند تا با ساخت این روایات، مؤیداتی برای رفتار و حکومت خود بیاورند.

هدف این پژوهش، شناسایی روایات ساختگی از واقعی است و تبیین این که چه دسته از روایات و اخبار به حکم نگرش های مؤمنانه پدید آمد و چه میزان آنها تابع اغراض و اهداف سیاسی یا فرهنگی و اجتماعی رخ نموده اند و کدامین آنها به راستی از مبدأ حق صادر شده اند.

مؤلف با جست و جو در متون کهن اولیه، ذهنیت عرب پیش از اسلام و آبشخور آنرا دربارۀ غیبیات مطرح کرده و با ذکر نمونه های بسیاری، به ارزیابی آنها پرداخته است.

در این نوشتار، نخست توصیفی از ابعاد جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جهان عرب در قبل از اسلام ارائه شده و حوادث مهم رخداد نموده در این بلاد، به ویژه سرزمین «حجاز» بیان شده است. آنگاه دیدگاه قرآن و حدیث در ثبت وقایع ‏نگاری بیان شده و به معرفی افرادی از صحابه در ارائۀ اخبار و حوادث زمان صدر اسلام و تأثیرگذاری آنها در به وجود آمدن این حوادث پرداخته شده است.