توسعه در اندیشه و عمل

«توسعه» هنوز هم برای بیشتر کشورهای جهان، یک مساله است.
امروزه با توجه به نیاز اجتناب ناپذیر به ارزشگذاری و قضاوت درباره پیشرفت و توسعه، مهم این است که بتوان ارزش هایی را ایجاد و تقویت کرد که از یک سو قابل پیگیری و عملی شدن باشند و در نتیجه بتوان آنها را موضوع بررسی های دقیق و بحث های عمومی قرار داد و از دیگر سو، کاربرد آنها ابعاد مادی و معنوی زندگی را به نحو توامان مد نظر داشته باشد. سخن از تغییر و تحول در کیفیت زندگی و توانایی های مختلف انسان در مباحث عمومی، جزئی از روش انتخاب اجتماعی انسان است.
به سخن روشن، توسعه وقتی امری انسانی و قرین توفیق خواهد بود که از پیش به یک ارزش انسانی تبدیل شده باشد. از این رو، نکته مهم در توسعه، سوق دادن تصمیمات ارزشمند به سمت بررسی موشکافانه خود مردم است. در واقع، حتی مزیت پذیرفته شده رونق اقتصادی، به عنوان بخش اصلی فرآیند توسعه، مبتنی بر این پیش فرض است که افراد درگیر در فرآیند توسعه، در کنار سایر موارد، آن را به منزله یک ارزش تلقی کنند؛ ارزشی همگانی، پایدار و محققانه که افق های زندگی آن ها را روشن کند و پیگیری اهداف زندگی را تسهیل بخشد.

با عطف توجه به تجربه قرن گذشته، می توان شاهد تحولات قابل توجهی در خط مشی مربوط به توسعه بود: جهانی شدن و تاثیرات آن بر دولت ـ ملت با رجوع خاص به بخش های اجتماعی، (دوگانگی بازار آزاد و دولت رفاهی)، ایجاد اشتغال و افزایش تولید (دوگانگی رشد و بازتوزیع)، ظهور بازارهای جهانی و حکمرانی جهانی (دوگانگی قدرت خصوصی در مقابل قدرت عمومی) و نیز تناقض در رقابت، همگی از جمله موضوعات مهم در عرصه توسعه ملی محسوب می شوند. با این حال، نکته مهم در امر توسعه، توجه به ابعاد بومی آن است که توجه اندیشمندان و سیاستگذاران محلی و ملی را به بررسی های دقیق ابعاد گوناگون این مساله معطوف می کند.

اثر حاضر ضمن توجه به موضوعات پیش گفته، اندیشه و عمل توسعه ملی را به نحو مجمل به بحث می گذارد.