لوتر سلیری: گنجینه قزمچا

برخی از ایرانیان برای اینکه دیگران گفتگوی آنان را نفهمند زبان فارسی یا گویش خود را با گردمان های گوناگون که می توان آن را یک گونه بازی شمرد، به صورت نفهمیدنی شگفت انگیزی در می آورند. نامی ترین و همگانی ترین نمونه این گونه زبان "زرگری" است که از چند سده پیش به کار می رفته و اکنون نیز بسیاری با آن آشنایی دارند. نام این گونه زبان در فارسی "لقوه"، "لوتر" و "لوترا" است. یهودیان اصفهان و همدان گذشته از گویش ایرانی خود لوتری دارند و آنان هنوز لوتر را به صورتهای گوناگون به کار می برند. رامشگران تهران نیز لوتر ویژه ای دارند. در مشهد هم لوترهای زرگری، مرغی و لامی به کار برده می شود.

لوتر سلیری یکی از زبانهای قراردادی ایرانیان است که بیشتر در گذشته و کمتر در زمان حال میان گروهی از اهالی ساکن شمال شرق ایران که خود را گیلک و زبانشان را گیلکی می نامند متداول بوده و هست. در بیش از 28 آبادی از بلوکهای قزقونچای، مزه رود و فیروزکوه واقع در استان مازندران به لوتر سلیری سخن گفته می شود و مردها بیشتر از زنها و بچه ها به این لوتر مسلط هستند.
کتاب "لوتر سلیری" بر اساس داده های مکتوبی فراهم آمده که از آبادیهای یاد شده گردآوری شده اند.

"نشانه های آوانگاری" چون "همخوان ها"، "واکه ها" و "ترتیب الفبای آوانگار"، ملاحظات ساختاری مثل "ساخت واژه فعل و غیر فعل"، "پیش بست ها و پیش بافت های فعل" و "ستاک های فعل"، "فهرست صیغه های فعلی و جمله ها"، "فهرست واژه ها و اعداد"، "فهرست ویژه" و "داده هایی در ارتباط با آبادی ها" از جمله فصول این کتاب است.