گرگان تاریخی که بنابر نوشته کتیبه بیستون یکی از ایالات عصر هخامنشی محسوب می شد، امروزه تقریبا شامل محدوده سیاسی استان گلستان و سیزده شهرستان و حدود هزار آبادی است. کتاب حاضر به پیشینه حدود 6000 ساله معماری و بافت سازه ها از مبتدی ترین تا متکامل ترین از نوع خود می پردازد. در ابتدا استان گلستان که منطبق با مرزهای سیاسی ایالت گرگان تاریخی است، معرفی شده و سپس دوره به دوره تاریخ مختصری از این خطه ارائه شده است. آن گاه بافت و معماری هر دوره با شاخصه های آن معرفی شده است.