«حکایت سینماتوگراف» که دفتر اول «واکاوی تاریخ سینمای ایران» محسوب شده، به قلم «سعید مستغاثی» کارگردان و مستندساز نام آشنای جبهه فرهنگی انقلاب، روایاتی ناگفته از سالهای ابتدایی ورود سینما به ایران تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی است.
«حکایت سینماتوگراف» پرداختن به لایه های پنهان و ناگفته های این تاریخ است که برای نخستین بار بر اساس اسناد و شواهد معتبر مورد بررسی و بازخوانی قرار گرفته است.
نویسنده که خود دستی در تهیه آثار مستند تصویری داشته است با رویکردی محققانه علاوه بر ارائه روایتی از فراز و فرود تاریخی سینمای ایران در کتاب «حکایت سینماتوگراف»، شناخت و آشنایی با ماهیت و پس زمینه فرهنگی، سیاسی و تاریخی اشخاص و جریانات مختلف سینمای ایران را از لحظه پاگیری تا دوران رشد و گسترش مد نظر داشته است. اشخاص و جریاناتی که بیش از همه بر محتوی و ساختار این سینما تاثیر گذارده و بخش مهمی از آنچه به نام «سینمای ایران» معروف شد را پایه ریزی کردند.
از جمله بخش های این کتاب می توان به سرفصل های زیر اشاره کرد: «هشدار شهید مدرس درباره ورود سینما به ایران»، «دوره اول سینمای ایران و مهاجری از روسیه»، «فعالیت اداره اطلاعات آمریکا برای سینمای ایران»، «سانسور اشغالگران بر سینما و هنر ایران»، «پرونده باز نشده دکتر کوشان»، «تولید انبوه فیلم فارسی»، «عاملان کودتای 28 مرداد در راس سینمای پس از کودتا»، «کانون انحراف فکری کودکان و نوجوانان»، «سینمای موج نو یا شبه روشنفکری»، «استودیو گلستان با سرمایه کنسرسیوم نفتی»، «کانون سینمایی اشرف پهلوی»، «بحران و ورشکستگی سینمای طاغوت» و ...
برخی از اسناد و تصاویر منحصر به فرد و همچنین شواهد مکتوب مورد اشاره در متن کتاب نیز در فصل پایانی آن ضمیمه شده است.