جاده دو طرفه است!: چگونه مناظره کنیم؟

مناظره، گفت و گویی دو طرفه است که در آن هر یک از طرفین با استدلال و ارائه براهین تلاش می کند تا برتری و فضیلت مجموعه باورها و شناخت های خویش را بر دیگری به اثبات رسانند. در تعاریف دیگر، مناظره به هر گونه مباحثه رو در رو، روشمند و منطقی میان دو صاحب نظر گفته می شود، که به گونه ای نقادانه، دیدگاه ها و نظریات یکدیگر را درباره موضوعی خاص به چالش می کشند تا در نهایت دیدگاه برتر به نحو مسالمت آمیز، برتری خود را نشان دهد.

پیشوایان دینی ما اهل گفت وگو و مناظره بوده و آداب خاصی برای آن داشته اند. مجادلات کلامی امام علی(ع) با گروه هایی از انصار و مهاجران درباره شورا و خلافت، مباحثات گسترده امام جعفر صادق(ع) با دهریان و همچنین دانشمندان اهل کتاب، حضور فعال امامان رضا(ع)، جواد(ع) و هادی(ع) در مجالس مناظره با دانشمندان فرق گوناگون اسلامی و اندیشمندان پیرو ادیان مختلف، از جمله این مناظرات است.

هدف از مناظره تبیین حقایق و حلاجی یک موضوع برای مخاطبان است. شرکت در مناظره غالباً همراه با روبرو شدن با فرد یا افرادی است که دارای نگرش و دیدگاه های متفاوتی دارند. همچنین این افراد احتمالاً دارای خلق و خو و شخصیتی متفاوت بوده و گاهی ممکن است به گونه ای غیرقابل پیش بینی رفتار نمایند. حضور در مناظره، مستلزم برخورداری از دسته ای از مهارت ها است تا بتوان با به کار گیری آنها، ضمن احترام گذاشتن به دیگران، از حقیقت و واقع یک موضوع دفاع کرد و بر اندیشه و باورهای دیگران به نحوی مطلوب اثر گذاشت.