جاده لغزنده است: مهارت هایی برای نقد

واژه نقد به معنای «محک زدن»، «سنجیدن»، «آشکار کردن محاسن و معایب»، «تشخیص خوب از بد» و «رأی زدن و داوری کردن» است. در بیانی دیگر باید گفت که نقد به معنای عیب گیری و اشکال تراشی نیست؛ بلکه ارزیابی و وارسی یک اندیشه یا عملکرد با پرهیز از وارد شدن در حوزه شخصی و خانوادگی نقدکننده است. فلسفه نقد؛ پیش رفتن، اصلاح و به کمال رساندن است و لازمه ی تمام این ها، دلسوز بودن و خیرخواه بودن است. اگر کسی بدون دلسوزی نسبت به رشد فرد یا جامعه ای اقدام به لیست کردن عیب های موجود بکند، این کار را سیاه نمایی، تخریب و تضعیف به شمار می آورند.

ما در این کتاب که نام «راه لغزنده است! (مهارت هایی برای نقد)» را برایش برگزیدیم، با مهارت های لفظی نقد، مهارت های ارتباطی و کنشی و در نهایت مهارت های اخلاقی نقد آشنا می شویم. بدیهی است این مهارت ها، به دلیل پرداختن به اصول نقادی، کاربردی دوسویه خواهند داشت؛ بدین معنا که هم در جلسات نقد و هم در جلسات مناظره کاربرد خواهند داشت. البته برخی شاید خرده گیرند که جلسات نقد با مناظره تفاوت ندارند در صورتی که باید گفت: جلسات نقد بر خلاف جلسات مناظره الزاماً با حضور، مشارکت و موافقت افراد مورد نقد صورت نمی پذیرد.

و اما این کتاب؛ تلاشی است هر چند کوچک برای نهادینه سازی نقد سالم و شایسته در میان فعالان فرهنگی که قصد دارند با انتقادات سازندة خود جامعه را در سطوح گوناگون، به سمت و سوی کمال سوق دهند.