روزی که عمه خورشید مرد

روی ایوان بزرگ فرش انداخته و مخده ها را چیده بودند. سماور روشن بود و مش غلام قوری و استکان ها را وارسی می کرد. قلیان ها را شسته و آماده به ردیف گذاشته بودند. پدرم روبدوشامبرطلایی رنگش را پوشیده و منتظر همپالگی هایش بود...
.

در تاریکی تا اتاقم دویدم و دفترچه را ته صندوقم، جایی که هیچ‌کس به عقلش نمی‌رسید، پنهان کردم و به حرف عمه خورشید فکر کردم. آه... تا بیست‌سالگی، راه درازی بود. به تقویم نگاه کردم، نوزدهم اردیبهشت بود و من چهارده‌سال و هفت‌ماه عمر داشتم. پنج‌سال و پنجاه‌ماه به زمان موعود مانده بود تا من بتوانم آن دفترچه را، که فکر می‌کردم رازهایی بزرگ در آن هست، بخوانم. حس می‌کردم وارث رازی بزرگ هستم.

از آن روز تصمیم گرفتم مادرم را همچون دیگران، اشرف‌السلطنه صدا بزنم. چون رشتهٔ علاقه‌ام به او به‌طور عجیبی پاره شده بود. آن شب با آنکه مادرم با کنایه عذر مهمان‌ها را خواست تا خانه را برای عزاداری فردا آماده کند، عمه‌خانم‌بزرگ و حاج‌عموجان و پسرعمو قاضی و بعضی از دخترعموها و دخترعمه‌ها ماندند. پدرم، که هم‌سن‌وسال پسرعموهایم بود، همیشه می‌گفت: «حاجی‌داداش حق پدری به گردنم دارد.»

اشرف‌السلطنه مدام پدرم را سرزنش می‌کرد که عرضهٔ دست‌به‌سر کردن فامیل خودش را ندارد و می‌گفت: «هزار کار دارم و هزار جور غم و غصه. این‌ها هم باری شده‌اند روی دلم.» با آنکه مرگ هیبت خود را بر خانه گسترده بود، اشرف‌السلطنه در کمال خونسردی به کارها سروصورت می‌داد. مثل یک فرمانده جنگی که می‌خواهد قشونی را برای جنگ آماده کند، برای هر یک از خدمتکارها وظیفه‌ای تعیین می‌کرد. معلوم بود که مجلس باشکوهی در پیش است. تعزیه‌ای باشکوه و شایستهٔ خانوادهٔ ارباب مازندرانی و نیز در شأن صاحب‌عزایی همچون اشرف‌السلطنه.

اشرف‌السلطنه بهترین لباس سیاهش را از صندوق بیرون آورد و به گل‌چهره گفت که اُتو را آتش کند. پیدا بود که در چنین مجلس باشکوهی، او مثل همیشه می‌خواست زیبایی و برازندگی خودش را به رخ همه بکشد.